เรื่องเด่น นั่งสมาธิแล้วหลับค่ะ แก้ไขอย่างไรดีคะ ?

ถาม : นั่งสมาธิแล้วหลับค่ะ แก้ไขอย่างไรดีคะ ?
ตอบ : ก็อย่าหลับสิจ๊ะ ถามมาได้ เอาสติจดจ่ออยู่กับลมหายใจเข้าออก ถ้าเผลอขาดสติหลุดจากลมหายใจก็จะหลับ เพราะฉะนั้น..อย่าเผลอ ถ้าหากว่าหลับก็ตั้งใจใหม่

ถาม : หลับไปเลยค่ะ ?
ตอบ : ถ้าหลับไปเลย ถึงเวลาทำก็ตั้งใจใหม่

โยมถามปัญหาว่านั่งสมาธิแล้วมักจะหลับ จะแก้ไขอย่างไร ? ความจริงเป็นปัญหาพื้นฐานของนักปฏิบัติทุกคน เพราะว่า ปกติการหลับเป็นธรรมชาติของมนุษย์และสัตว์ทั้งปวง สมาธิที่ถึงช่วงตอนที่เราหลับมีกำลังเท่ากับปฐมฌานขั้นหยาบ ถ้าใครเข้าถึงตรงนี้จะหลับทั้งนั้น

แต่คราวนี้การที่คนและสัตว์สามารถเข้าถึงตรงนี้แล้วหลับได้ จะไม่มีอานิสงส์ในการปฏิบัติธรรม เพราะว่าไม่ได้เจตนาที่จะตั้งใจปฏิบัติเพื่อชำระจิตใจของตนให้บริสุทธิ์ แต่เป็นกรรมวิบาก คือกัมมวิปากชาฤทธิ์ ฤทธิ์ที่เกิดจากวิบากกรรม ทำให้เราสามารถหลับได้ เพื่อให้ร่างกายได้พักผ่อน คราวนี้สภาพจิตของเราถ้าไปตรงกับปฐมฌานหยาบเมื่อไรเราก็จะหลับ

วิธีที่จะไม่หลับก็ต้องเอาสติจดจ่ออยู่กับลมหายใจเข้าออก อย่าให้ขาด เผลอหลุดจากลมเมื่อไรจะหลับทันที จนกว่ากำลังใจจะก้าวผ่านไปถึงรับระดับปฐมฌานละเอียดก็จะไม่หลับอีก หรือไม่อีกทีหนึ่งก็ลุกขึ้นเปลี่ยนอิริยาบถไปเดินภาวนาบ้าง ไปสวดมนต์บ้าง แล้วแต่ว่าเราทำอิริยาบถอย่างอื่นอย่างใดที่ทำให้เราไม่หลับ และอยู่ในความดีของศีล สมาธิ ปัญญาได้ หรือไม่ก็ไปล้างหน้า ออกกำลังกาย เสร็จแล้วก็มาเริ่มต้นใหม่ ง่วงเผลอหลับเมื่อไรก็เริ่มต้นใหม่ ทำอย่างนี้บ่อย ๆ พอสภาพจิตละเอียดขึ้น ลมหายใจละเอียดขึ้น ก็จะก้าวพ้นไปได้เอง

ถาม : ตั้งใจดูลมหายใจเข้าออก รู้สึกหายใจไม่สะดวก ?
ตอบ : ไม่ต้องตั้งใจมาก ปล่อยให้หายใจตามปกติ แล้วเรามีหน้าที่คอยดูเท่านั้น ว่าหายใจไปสุดถึงไหน แล้วออกมาถึงไหน แค่นั้นแหละ หายใจตามปกติเหมือนกับตอนนี้ เพียงแต่เอาสติตามดูไปเท่านั้น

ถาม : ตามดูตรงไหนบ้าง ?
ตอบ : จมูก อก ท้อง หรือไม่ก็ที่เดียวที่ท้องก็ได้ ที่ปลายจมูกก็ได้ แต่ถ้าสติดี ๆ ก็จะรู้ตลอดเส้นทางเลย หรือจะเอา ๗ ฐานตามแบบสายหลวงพ่อสด วัดปากน้ำ ก็เพิ่มรายละเอียดเข้าไป ถ้ารู้ว่าสภาพจิตของเรายังหยาบอยู่ ยังตามได้ไม่ตลอด เอาแค่จุดเดียวที่ปลายจมูกก็ได้ หายใจเข้าผ่านปลายจมูก หายใจออกผ่านปลายจมูก พอสติละเอียดขึ้น รู้มากขึ้นแล้วค่อย ๆ ขยับเพิ่มขึ้นว่าจะเอากี่ฐาน

พระครูวิลาศกาญจนธรรม, ดร.
เก็บตกจากบ้านวิริยบารมี ต้นเดือนมีนาคม ๒๕๕๘
ที่มา : www.watthakhanun.com

#ชุมชนคุณธรรม #วัดท่าขนุน
#ชุมชนคุณธรรมฯวัดท่าขนุน
#ชุมชนคุณธรรมน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงขับเคลื่อนด้วยพลังบวร