เรื่องเด่น วันพระสารีบุตรปรินิพพาน วันพระ ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๒

วันพระสารีบุตรปรินิพพาน

วันนี้ วันพระ ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๒
.
วันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๒ หรือวันเพ็ญเดือน ๑๒ ในพระพุทธศาสนามีเหตุการณ์สำคัญเหตุการณ์หนึ่งที่เกิดขึ้นในวันนี้ คือเป็นวันปรินิพพานของพระสารีบุตรมหาเถระ อัครสาวกเบื้องขวา ท่านเป็นพระธรรมเสนา ซึ่งพระพุทธโฆษจารย์ได้อรรถาธิบายเหตุการณ์ปรินิพพานของพระสารีบุตรมหาเถระไว้ มีปรากฏในคัมภีร์สารัตถปกาสินี อรรถกถาจุนทสูตร ที่ ๓ สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค หน้า ๒๘๖-๒๘๘ ว่า
.
... “พระสารีบุตรมหาเถระมีความปริวิตกนี้ว่า พระพุทธเจ้าทั้งหลายจักปรินิพพานก่อนหรือหนอ หรือว่าพระอัครสาวกปรินิพพานก่อน แต่นั้นรู้แล้วว่า พระอัครสาวกปรินิพพานก่อน แล้วจึงตรวจดูอายุสังขารของตน ก็รู้ว่า อายุสังขารของเราจักเป็นไปได้เพียง ๗ วันเท่านั้น จึงคิดว่า เราจะปรินิพพานที่ไหน ...
.
จึงเกิดความสังเวชปรารภมารดาว่า มารดาของเราก็เป็นมารดาของพระอรหันต์ถึง ๗ องค์ ยังไม่เลื่อมใสในพระพุทธเจ้า พระธรรม และพระสงฆ์เลย ท่านมีอุปนิสัยหรือไม่หนอ ได้เห็นอุปนิสัยแห่งพระโสดาปัตติมรรค จึงตรวจดูว่าจักบรรลุด้วยเทศนาของใคร ทราบว่าจักบรรลุด้วยธรรมเทศนาของเราเท่านั้น มิใช่ของใครอื่น ก็ถ้าเราพึงขวนขวายน้อย ก็จักมีคนกล่าวกับเราว่า พระสารีบุตรเถระเป็นที่พึ่งของคนที่เหลือทั้งหลาย ... บัดนี้ ท่านไม่อาจที่จะเปลื้องแม้เพียงความเห็นผิดของมารดาของตนได้ เพราะฉะนั้น จึงตกลงใจว่า เราจักเปลื้องมารดาจากความเห็นผิด แล้วปรินิพพานในห้องที่เกิดนั่นแหละ จึงคิดแล้วว่า วันนี้เทียว เราจะขออนุญาตพระผู้มีพระภาคเจ้าแล้วออกไป ...
.
ท่านมีภิกษุ ๕๐๐ รูปแวดล้อมเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า ถวายบังคมแล้วได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคเจ้าอย่างนี้ว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ขอพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาตข้าพระองค์ ขอพระสุคตเจ้าทรงอนุญาต นี้เป็นกาลปรินิพพานของข้าพระองค์ อายุสังขารข้าพระองค์ปลงลงแล้ว.
.
ก็เพราะพระพุทธเจ้าทั้งหลายเมื่อตรัสว่า เธอจงปรินิพพาน ก็จะกลายเป็นสรรเสริญความตาย. เมื่อตรัสว่า เธออย่าปรินิพพาน คนผู้เป็นมิจฉาทิฏฐิก็จะยกโทษว่า กล่าวสรรเสริญคุณของวัฏฏะ ฉะนั้น จึงไม่ตรัสคำแม้ทั้งสอง เพราะเหตุนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า เธอจักปรินิพพานที่ไหน สารีบุตร.
.
เมื่อพระสารีบุตรกราบทูลว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ข้าพระองค์จักปรินิพพานในห้องที่ข้าพระองค์เกิดในบ้านนาฬกะ แคว้นมคธนั้น” ...
.
และคัมภีร์สารัตถปกาสินี อรรถกถาเจลสูตร ที่ ๔ สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค หน้า ๒๙๙ พระพุทธโฆษาจารย์ได้อรรถาธิบายวันที่พระสารีบุตรมหาเถระปรินิพพาน ว่า
.
... “ก็บรรดาพระอัครสาวกทั้งสองนั้น พระธรรมเสนาบดีปรินิพพานในวันเพ็ญเดือนสิบสอง จากนั้นล่วงมาครึ่งเดือน ในวันอุโบสถแห่งกาฬปักข์กึ่งเดือนนั้น พระมหาโมคคัลลานะจึงปรินิพพาน” …
.
ดังนั้น พุทธศาสนิกชนควรระลึกถึงคุณของพระสารีบุตรมหาเถระ อัครสาวกเบื้องขวา ผู้เป็นพระธรรมเสนาบดี ว่า ท่านเป็นพระสาวกองค์สำคัญที่ช่วยสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าประกาศพระศาสนาจนขจรขจายไปอย่างกว้างขวางและมั่นคงอย่างยิ่ง รวมทั้งท่านได้รับเอตทัคคะจากสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าว่า เลิศกว่าสาวกทั้งหมดด้านมีปัญญามาก.
.
ขอบคุณภาพประกอบ : พระสารีบุตรนิพพาน.