ชี วิ ต กั บ ค ว า ม รั ก

ชี วิ ต กั บ ค ว า ม รั ก
ท่านเขมานันทะ (อาจารย์โกวิท เอนกชัย)

ท่านรองอธิการบดี ท่านคณาจารย์
และนักศึกษาผู้ที่สนใจในหัวข้อของธรรมบรรยายทั้งหลาย

หัวข้อบรรยายในวันนี้
คงทำความแปลกใจให้แก่ท่านผู้ฟังบ้างไม่มากก็น้อย
ถ้าว่าหัวข้อนี้บรรยายโดยผู้ที่เป็นฆราวาส
ก็คงจะไม่น่าแปลกประหลาดอะไร

แต่ถ้าผู้บรรยายเป็นบรรพชิต
หัวข้อ "ชีวิตกับความรัก"
ก็คงจะเป็นเรื่องแปลกๆ อยู่

ข้อนี้ขอทำความเข้าใจกับท่านผู้ฟังสักเล็กน้อยก่อนว่า

สิ่งที่เรียกว่า ความรัก นั้น มักไปปะปนกับสิ่งที่เรียกว่ากามารมณ์
เพราะไปหลงเข้าใจว่าความรักกับกามารมณ์เป็นเรื่องเดียวกัน

ซึ่งที่จริงเรื่องทางเพศนั้นก็เป็นเรื่องสำคัญอยู่เหมือนกันในชีวิตของมนุษย์
ในที่นี้ขอนำท่านมาสู่เรื่องความรักที่เหนือหรืออิสระจากกามารมณ์
ซึ่งดูเหมือนว่าไม่ค่อนมีใครเชื่อเสียแล้วในโลกปัจจุบัน

เมื่อเป็นเช่นนั้นจึงทำความแปลกใจให้ท่านบ้างเล็กน้อย
ในหัวข้อนี้ที่ถูกพูดโดยบรรพชิต

แต่ถ้าท่านทั้งหลายทราบว่าอะไรเป็นอะไรกันแน่แล้ว
บางทีท่านจะรู้โดยตนเองว่า ผู้ที่เป็นบรรพชิตนั่นแหละ
คือผู้ที่กำลังแสวงหาความรักที่แท้จริง

ขอให้ตั้งต้นที่ชีวิตในปัจจุบันของมนุษย์เรา ในสังคมที่กำลังสับสน
เราจะพบความจริงในชีวิตว่า เรากำลังว้าเหว่ และบรรดาสัตว์โลกทั้งหลาย
ไม่มีสัตว์โลกใดว้าเหว่เท่ามนุษย์ จริงอยู่เราเห็นความรื่นเริงในหมู่มนุษย์
การร้องรำทำเพลง เต้นรำ หัวร่อสนุกสนาน แต่มีความว้าเหว่อย่างลึกซึ้ง

และมนุษย์กำลังรอคอยอะไรสักอย่างหนึ่งที่จะมาเติมเต็มตัวเองให้เต็ม
เพราะมนุษย์ทุกคนรู้สึกว่าตัวเองนั้นยังพร่อง และกำลังรอคอย
สำหรับบางคนอาจจะรอความร่ำรวย หรือรอเงิน หรือรอเกียรติยศ
แต่ทุกคนปฏิเสธไม่ได้ว่า ทุกคนต้องการสรณะหรือที่พึ่ง
ไม่ว่าเขาผู้นั้นจะเป็นชาย หรือเป็นหญิง

ทุกคนยังรู้สึกว่าตนเองพร่องหรือรอคอย
ความว้าเหว่ท่ามกลางการรอคอยนั่นแหละเกาะกินใจมนุษย์อยู่
แต่มนุษย์ฉลาดพอที่จะกลบเกลื่อนความว้าเหว่นี้ไว้ด้วยท่าทีอื่น



แต่แม้กระนั้นก็ดี ทุกคนจะต้องได้ยินเสียงกระซิบภายในตัวเองว่า
เรากำลังคอยสิ่งที่จะมาเติมเต็ม และแท้จริง
สิ่งที่รอคอยนั่นแหละคือความรัก
เรากำลังต้องการความรักเพื่อเติมชีวิตที่พร่องนี้ให้เต็ม
และการรอคอยโหยหาที่จะเติมให้เต็มนั่นแหละ
คือการแสวงหาความรักหรือที่พึ่ง

แต่สิ่งที่เรียกว่าความรัก
แม้ว่าจะเข้าใจที่พึ่งนั้นในระดับไหนก็ตามแต่สิ่งที่เรียกว่าความรัก
จะกลายเป็นเรื่องที่ยิ่งใหญ่ที่สุด

การรอคอยของมนุษย์เพื่อจะให้ถึงวันเต็มเปี่ยมนั้นเอง
ได้ส่งผลเป็นความโศกเศร้าซึมในขณะที่รอ
หรือไม่ก็ให้เต็มไปด้วยความหวัง
และความหวังซึ่งจะมาถึงพร้อมกับรสหวานของชีวิต

เรารู้สึกว่า เราต้องการใครสักคนหนึ่งมาช่วยปลอบประโลมในขณะที่เราเศร้าโศก
หรือมาช่วยรื่นเริงเมื่อเราประสบโชค
เราต้องการจะร่วมกันบันเทิงกับเพื่อนมนุษย์หรือใครคนหนึ่งที่เข้าใจเรามากที่สุด

แต่เรามักจะไม่ค่อยคิดว่าเมื่อคนนั้นเข้าใจเราแล้ว
เราพยายามเข้าใจเขาให้มากที่สุดด้วย
ด้วยเหตุนี้ การแสวงหาความรักจึงเป็นปมที่สำคัญมาก
โดยเหตุที่ว่า เรากำลังแสวงหาคนอื่นมาสนับสนุนตัว
และเพื่อจะได้รักเขา ซึ่งเป็นเพียงผลตอบ หลังจากที่เขารักเรา

เมื่อเป็นเช่นนั้นการแสวงหาความรักหรือสรณะเช่นนั้นเป็นการลงทุน
มันมีข้อแม้ว่า ถ้าเธอไม่รักฉัน ฉันก็ไม่รักเธอ
ข้อนี้เราจะเรียกสิ่งนี้ว่าเป็นความรักที่แท้จริงไม่ได้

เราต้องการใครสักคนหนึ่งมางอนง้อเรา
เราอาจจะเรียกมันว่า นี้เป็นท่าทีหรือลีลาของความรัก ที่จริงนั้นไม่ใช่

ความรักจะต้องไม่หมายถึงการพร่องอยู่ข้างใน
แล้วเพื่อจะหาตัวบุคคลอื่นมาเติมให้เต็ม
ความรักจะต้องหมายถึงความเต็มเปี่ยมและล้นออกไปสู่ผู้อื่น

เพราะฉะนั้นเองความรักจะต้องหมายถึง "การให้"
ไม่ได้หมายถึงการเรียกร้องเลย
ถ้าว่าเป็นการเรียกร้อง นั่นมิใช่ความรัก
แต่เป็นการขาดความรักอย่างรุ่นแรง
แล้วจะรักใครที่ไหนได้และจะรักใครเป็นได้เล่า




ฉะนั้นคนที่ว้าเหว่ ถึงแม้เขาจะต้องการความรัก
เขาจะเป็นนักรักไม่ได้

เพราะฉะนั้น จะต้องถามตนเองว่า
พร้อมแล้วหรือที่จะรักใคร พร้อมแล้วหรือที่จะรัก

แต่อย่างไรก็ดี แม้ว่าทุกคนที่เกิดมาในลู่กรีฑาแห่งชีวิตนี้กำลังว้าเหว่
กระสับกระส่ายระหกระเหิน ด้วยค่านิยมแข่งดี
หรือด้วยอะไรๆ สารพัดแวดล้อมเราอยู่
ทั้งๆ ที่เราไม่รู้ว่าความรักคืออะไร ไม่รู้จักความหมายของชีวิต
ตั้งแต่เกิดจนกระทั่งแก่แล้วก็ตายไป

แต่มนุษย์เราก็ได้วิ่งฝ่าหมอกของชีวิตมา
แล้วกระทำทั้งถูกทั้งผิดต่อความรักและโหยหามันเสมอ
เราไม่รู้ว่าความรักคืออะไร ทั้งๆที่เรามีลูกหลานหลายคนแล้ว
เราไม่รู้ว่าชีวิตมีความหมายอะไร แต่เราใกล้ความตายเข้าไปทุกทีๆ

แม้กระนั้นทั้งๆ ที่มนุษย์ ไม่รู้ว่าเขากำลังต้องการอะไร และแสวงหาอะไร
แต่วิถีธรรมชาติสำหรับเด็กหนุ่มสาวของเราเพื่อเขาจะได้เรียนรู้
นั่นก็คือ ให้พวกเขาชิมรสแห่งพระธรรมผ่านทางความรัก

ความรักนั่นแหละคือพระธรรม
ความรักในที่นี้หมายถึงการหยุดกระวนกระวาย ระหกระเหิน
และสิ้นสุดความวิตกกังวลใดๆ

พระพุทธองค์ตรัสว่า

ความหวังกังวลนั้นหาใช่อะไรอื่นไม่ นั่นคือพระนิพพาน
ด้วยความสิ้นกังวล นั่นแหละคือความรัก

แม้พวกเขาจะเป็นคนกักขฬะอีกทั้งก้าวร้าวไม่ใส่ใจกับศาสนธรรม
หรือความรักใดๆ ทั้งสิ้นในแง่ของศาสนา
แต่ในที่สุดเขาเหล่านั้น จะต้องพบกับความรัก

และในวันที่พวกเขาพบกับความรักแรก
ความรู้สึกถึงความลิงโลดในใจ ความวิตกกังวลในชีวิต
เรื่องอดีตหรืออนาคตดูเหมือนจะปลาสนาการไปสิ้น
ความเศร้า ความโศกซึมหายไป ความว้าเหว่ไม่มีเหลือ
ความรู้สึกนี้เป็นอาการที่คนหนุ่มสาวสดุดความรู้สึกอันสูงสุดเข้า
พวกเขาได้ชิมรสของสิ่งหนึ่ง คือความรู้สึกที่กระวนกระวาย
เมื่อได้รับความรักตอบ แต่นั่นคือความเต็ม หรือความอิ่มใจชั่วคราว

ในท่ามกลางความสับสนเหนื่อยหน่าย
ก็ยังมีอีกสิ่งหนึ่งที่เข้ามาทำให้หัวใจของเราชุ่มชื่นก็คือ ความรัก





และสิ่งที่เรียกว่าความรักนี่แหละ
พวกเราทั้งหมดกำลังแสวงหา
และแม้แต่บรรพชิตก็กำลังแสวงหาอยู่
แต่ต่างระดับ ต่างความหมาย ต่างความลึกซึ้ง เท่านั้นเอง

ความรักนั้นเป็นต้นเหตุแห่งความบันดาลใจทั้งมวล
มันอาจจูงใจให้มนุษย์กระทำประโยชน์ให้มนุษยชาติ
อย่างชนิดที่มนุษย์จะลืมท่านผู้นั้นไม่ลง

ความรักบรรดาลใจให้คนหนุ่มสาวที่เคยกักขฬะ
กลายเป็นคนสุภาพอ่อนโยน
ทำให้ก่อเกิดศิลปะอันวิจิตรงดงามอย่าง ทัชมาฮาล
ที่ กษัตริย์ชาห์ เจสัน ได้สร้างขึ้นเป็นอนุสรณ์ของชายาของพระองค์

และเมื่อคนหนุ่มสาวเริ่มต้นรักกัน
ความกักขฬะหยาบคายของเขาหายไป
ความรู้สึกเห็นใจคนชราที่ต้องยืนบนรถเมล์มาแทนที่
และเขาจะทนไม่ได้เพราะความรัก เขาต้องลุกให้คนชรา
หรือคนที่อ่อนแอกว่านั่งแทนที่เขาด้วยความรู้สึกที่โยงใยกับคู่รักของเขาเอง

ด้วยเหตุนี้ ความรักนี้
เป็นการเปลี่ยนแปลงคนหนุ่มเด็กสาวทั้งหลายไปในทางกุศลได้
เพราะฉะนั้นความรักนั่นแหละคือ ธรรมะ
และ ธรรมะนั่นแหละคือความรัก
แต่ว่ามันยังมีสิ่งที่ต้องเรียนรู้ยิ่งๆ ขึ้นในวิถีแห่งรัก

ที่ว่าความรักเป็นเหตุแห่งความบันดาลใจ
ให้เกิดเรื่องราวอันใหญ่หลวงในโลกนี้
และเบื้องหลังของการสำนึกเปลี่ยนนิสัยสันดาน



แต่เบื้องหลังของประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติ
ก็ย่อมมีความรักและความเกลียดชังซ่อนอยู่ข้างหลังเสมอไป
เพราะว่าความรักนั้นมันยังไม่ใช่ความจิรังยั่งยืน
ความรักที่หญิงรักชาย หรือชายรักหญิงนั้น
มันเป็นความรู้สึกอันเนื่องกับอารมณ์ชั่วแล่นเท่านั้นเอง

ถ้าผู้นั้นไม่อาจรู้ธรรมะที่สูงกว่านั้นได้แล้ว
ความรักชนิดนั้นมักกลายกลับมาเป็นความชังหรือเกิดโทษก็เป็นได้

ดูเหตุการณ์หลังจาก กษัตริย์ชาห์ เจฮัน
ได้สร้างอนุสรณ์หลังจากรักอันยิ่งใหญ่นั้นแล้ว
พระราชโอรสโอรังเซฟต้องจับพระราชบิดามากักขังไว้

เพราะความรักของพระองค์นั้นเป็นความรักที่เห็นแก่ตัว
เห็นแก่ความรัก เห็นแก่ความรู้สึกของตนเอง
โดยไม่รักอีกสิ่งหนึ่งคือ มวลมนุษย์
หรือแม้แต่ประชาชนของตนเองที่เป็นดั่งลูกๆ ของพระองค์
เป็นเหตุเศรษฐกิจของประเทศทรุดโทรมลง
เพราะการทุ่มเงินสร้าง ทัชมาฮาล เพียงเพื่อเป็นอนุสรณ์รัก

ความรักนั้นมีคุณค่า แต่มองอีกแง่หนึ่งมันมีโทษ





พระพุทธองค์จึงตรัสว่า

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลาย
อย่าทำสัตว์สังขารให้เป็นสิ่งรัก
เพราะว่าความพลัดพรากจากสิ่งรักเป็นความต่ำทราม

ความรักนั้นเป็นสิ่งดี
แต่ความพลัดพรากจากสิ่งรักนั้นเป็นความทรามของชีวิต

คือมันจะเป็นความระหกระเหิน เจ็บปวด
มันเป็นทุกข์เป็นโทษของความรัก
เช่นเดียวกับความสุขเมื่อมันพลัดพราก
หรือว่าสุขหรือรักนั้นจางลง โทษมักจะสำแดงออกมา
แล้วมันจะกลายเป็นความเกลียดชัง ชิงชัง

ฉะนั้นฝ่ายหนึ่งที่เคยลูบไล้ประคับประคองซึ่งกันและกัน
มันจะกลายเป็นมือที่ตบหน้าเอาได้
เมื่อรักมันแปรไปเป็นชัง ความรักจะกลายเป็นความเกลียดชังได้หรือ

แต่เราได้พบความจริงไม่ใช่หรือว่า ในช่วงหนึ่งที่รักกันดี
แต่อีกวาระหนึ่งมันกลับเป็นความเกลียด
นี่อะไรกันเล่าทั้งความรักและความชังพันกันอยู่จนดูสับสน

สิ่งที่เรียกว่าความรักนั้น มันตกอยู่ใต้อำนาจของ ไตรลักษณ์
คือความเป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา

ถ้าว่าความรักถูกเห็นในลักษณะเช่นนี้
ท่านคงจะรู้ด้วยตัวของท่านเองว่า
สิ่งที่เรียกว่ารักนั้นไม่ใช่เรื่องง่ายเสียแล้ว





คนจะรักกันได้ จะต้องตัดสินใจ
และจะต้องอาศัยความกล้าหาญ กำลังใจ
และสติปัญญาไม่ใช่น้อยเลย
ในการที่จะรักใครสักคนหนึ่งและคนทั่วไปคิดว่า

เมื่อเราจะรักกัน ไม่เห็นเกี่ยวกับความกล้าหาญ กำลังใจและปัญญา

เขาไม่รู้ว่าความรักนั้น
ที่แท้จริงแล้วเป็นเรื่องเดียวกับสมาธิและวิปัสสนา

ความรักคือปีติสุขของสมาธิ
และ ในสมาธิความรักกรุณาจะปรากฎให้เห็น
ถ้ารักด้วยอำนาจแห่งความโง่เขลา อ่อนแอและฟุ้งซ่านแล้ว
ความรักนั้นคือการสะสมอุปสรรคและเป็นความทุกข์ในที่สุด

ความรักเป็นอาการปรุงแต่งของจิตใจ
จริงอยู่ เมื่อเรารัก มันปรุ่งแต่งไปในแง่ของความซาบซ่าน อิ่มเอิบ
แต่สักระยะหนึ่งมันจางลง และเราต้องปรุงขึ้นเรื่อย
แล้วเราจะต้องปรุ่งขึ้นอีก

เมื่อนานเข้า เราจะระอาต่อจิตใจของเราเอง
ที่ถูกกระตุ้นให้รัก หวงแหนเป็นห่วง
เราคิดว่าความรักคือความภาคภูมิใจ
คราวนี้เป็นความเข้าใจผิดที่ร้ายกาจ

ความรักแท้ไม่ใช่ความถูกใจ
แต่ความรักจริงนั้นคือความถูกต้อง

ความถูกใจนั่นแหละ มันทำให้ใจฟูขึ้นและเพราะความถูกใจ
มันจึงทำให้ใจฟูขึ้นและเพราะความถูกใจ
มันจึงทำให้ขัดใจได้ด้วยเมื่อไม่ได้ดังใจ

แต่ความรักจริงต้องหมายถึงความถูกต้อง
ความถูกต้องในที่นี้หมายความว่า
ถูกต้องตามจริยธรรมคุณงามความดี

เมื่อเป็นเช่นนั้น เราจะต้องคำนึงว่าเมื่อเกิดความรัก
เรากำลังถูกกำหนดให้ชีวิตเปลี่ยนแปลง
เพราะฉะนั้น เมื่อรู้สึกว่าถูกกำหนดให้ชีวิตเปลี่ยนแปลง
เราจะรับสถานะแห่งความเปลี่ยนแปลงนี้อย่างไรกัน

 

เมื่อชายหญิงรักกัน
เขาพร้อมแล้วหรือที่จะรับความเปลี่ยนแปลงจากสถานะ
ที่เคยเป็นชีวิตเดี่ยวมาเป็นชีวิตคู่
ซึ่งจะต้องรับผิดชอบร่วมกัน เขาพร้อมแล้วหรือไม่

ข้อนี้ทำให้เราต้องใคร่ครวญถึง
ความหมายของความรักให้ลึกซึ้ง
เพื่อให้เกิดความเข้าใจ, เกิดสติปัญญาให้ยิ่งๆ ขึ้นไป
เราน่าจะตั้งต้นถามคล้อยตามบทกวีของ เชคสเปียร์ ที่ว่า

ความเอ๋ยความรัก
เริ่มสมัครชั้นต้น ณ หนไหน
เริ่มจำเพาะเหมาะกลางหว่างหัวใจ
หรือเริ่มในสมองตรองจงดี

แรกจะเกิดเป็นไฉนใครรู้บ้าง
อย่าอำพรางตอบสำนวนให้ควรที
อย่าถนอมกล่อมเกลี้ยงเลี้ยงรตี
ผู้ใดมีคำตอบขอบใจเอย ฯ

เป็นเพียงข้อเสนอแนะของกวี ให้ท่านทั้งหลายรับฟังว่า
ความรักเกิดขึ้นอย่างไรมันเริ่มที่ใจหรือสมอง
ความรู้สึกหรือความคิด
มันถูกถนอมกล่อมเกลี้ยงเลี้ยงดูความรักไว้ได้อย่างไร





สิ่งที่เรียกว่าความรักโดยทั่วไปนั้น
ดูๆ มันไม่คอยจะมีเหตุผล
ถ้ามีเหตุผลแล้วลองตอบคำถามนี้ดูว่าทำไมคนรูปสวย
ชายก็ได้หญิงก็ได้ ไปรักคู่ที่ขี้เหร่

แต่มันต้องมีอีกสิ่งหนึ่ง คือความบันดาลใจ
ความที่ฝ่ายหนึ่งทำให้อีกฝ่ายหนึ่ง
บังเกิดความเชื่อมั่นและหายว้าเหว่ลงไปได้

สำหรับความรักที่มาเสริมอหังการของตัวนั้น
ไม่อาจจัดเป็นความรักแท้
เราอาจจะเรียกหญิงหรือชายที่เข้ามาผูกพันกับเรานั้นว่า ศรีภรรยาหรือสามี

แต่ที่จริงแล้วอาจจะเพียงเป็นผู้บำเรอ
เพื่อจะได้แผ่ขยายอำนาจของอหังการก็เป็นได้
ความที่ปราศจากธรรมะ ไม่อาจจะเป็นความรักที่แท้จริงได้

เราพบความจริงว่า ชีวิตคนปัจจุบันนี้
ถึงแม้ว่าจะมีสภาพที่เรียกกันว่าความเจริญก้าวหน้า
และมีความคิดทางปรัชญาของชีวิตอันสูงส่ง
แต่มนุษย์กลับพบความสำเร็จในชีวิตคู่น้อยลง

ครั้นเหลียวไปดูปู่ย่าตายายของเรา
กลับประสบความสำเร็จในชีวิตคู่อย่างลึกซึ้ง
ความสำเร็จนี้วัดกันที่ตรงไหน

ถ้าวัดกันที่หญิงชายคู่นั้น
ไปคู่กันในงานบอลล์ ในงานค็อกเทล งานปาร์ตี้
ว่านั่นคือความสำเร็จของชีวิตคู่ นั่นอาจเป็นมารยาสาไถยก็ได้





ดัง เฮมิงเวย์ ล้อเลียนชีวิตของชาวอเมริกันไว้ในเรื่องสั้นของเขาเรื่องหนึ่งว่า

หญิงชาย ๒ คู่ที่แต่งงานกันแล้ว
นั่งรถไฟไปขบวนเดียวกันอยู่คนละตู้
สามีภรรยาทั้งคู่ต่างทะเลาะกันไปตลอดทาง
ด่ากันไปด่ากันมา โทษกันไปโทษกันมา
เมื่อถึงเวลาอาหาร ต้องลุกไปที่ตู้เสบียง

พอไปถึง เจอกันเข้า หญิงชาย
หญิงชายทั้ง ๒ คู่ ซึ่งเป็นเพื่อนร่วมชั้นกัน
ต่างคู่ต่างมีมารยาสาไถย
สามีต่างก็ยกมือโอบไหล่ภรรยาของตน
ภรรยาก็แสร้งยิ้มแย้ม ทำเป็นร่าเริงบีบเค้นเสียงหัวเราะ
เพื่อลวงเพื่อนว่าเราสำเร็จในคู่ชีวิต

เมื่อกินอาหารเสร็จ ยิ้มแย้มหัวเราะกัน
เสร็จแล้วกลับไปนั่งที่ตู้ของตัวๆ ต่างคู่ต่างก็ทะเลาะกันต่อ

นี่คือเรื่องราวของชีวิตที่เราพยายามที่จะลวงกันและกัน
ว่านี่คือการประสบความสำเร็จในชีวิตคู่ของเรา

ที่จริงมันมีเพียงรูปแบบและพยายามที่จะมีมารยาสาไถย
ดูเหมือนว่าพวกที่เรียกตัวเองว่าเป็นผู้ที่มีสุขภาพจิตดีนั่น
ดูเหมือนว่าชีวิตทางบ้านหาดีไปกว่าผู้มีสุขภาพจิตไม่ดีเลย
แต่ดูเหมือนเที่ยวสอนเพื่อนอยู่ทั้งเมืองว่าชีวิตควรจะเป็นอย่างนี้
ควรจะมีสุขภาพจิตอย่างนั้น

แต่พอกลับมาถึงบ้านของตัวเอง
ก็ทะเลาะกับสามีหรือทะเลาะกับคนใช้
หรือถึงขนาดเกลียดชัง อาฆาตพยาบาทอิจฉากันก็มี
นี่สุขภาพจิตเสื่อมเอามากทีเดียว

เพราะฉะนั้นขอให้เลี้ยวดูความสำคัญของชีวิตคู่ของบรรพบุรุษของเราให้ดี
ที่เราบ่นว่าเป็นคนครึคระนั่นแหละ
แก่เฒ่าเข้า ท่านจูงมือกันไป สามีเดินหน้า ภรรยาเดินหลัง
ไปวัดและหลังจากชีวิตกามารมณ์มันจืดลง
มันเหลือแต่เมตตาปรานีกันและกัน เหมือนพี่ชายกับน้องสาว




คราวนี้ขอให้ดูว่า ปรัชญาระบบไหนประสบความสำเร็จในชีวิตคู่

เราก็พบว่าความสำเร็จที่เขาเอามาพูดกันนั้น
เป็นความสำเร็จที่เขาเอามาพูดกันนั้น
เป็นความสำเร็จจอมปลอม

แต่จะพบว่าย่าทวดของเราประสบความสำเร็จจริง
โดยที่ว่าท่านอาจจะไม่มีปรัชญาของความรัก
ท่านก็ถูกจับให้แต่งงานกันชนิดคลุมถุงชน
ไม่รู้จักกันมาก่อนด้วยซ้ำ ถูกจับให้แต่งงานกัน
แล้วค่อยๆ รักเห็นใจกันไปเอง
เพราะต่างฝ่ายต่างมีธรรมะ มีคุณธรรมประจำใจ

ฉะนั้น ความรักมันเกิดที่ไหน เกิดที่ตาเห็น
เมื่อแรกพบหรือว่ามันเกิดเพราะคุณธรรมกันแน่
ข้อนี้ถ้าท่านระลึกถึงพระพุทธองค์แล้ว
บางทีอาจจะคิดอะไรขึ้นมาได้

พระพุทธองค์ท่านตรัสเรื่องบุพเพสันนิวาส

ท่านตรัสว่า

ความรักที่แท้จริงนั้น
ต้องเหมือนกับดอกอุบลกับน้ำ
ดอกบัวกับน้ำมีส่วนสัมพันธ์กัน
น้ำลึกเท่าใด สายบัวก็มีส่วนสูงขึ้นเท่านั้น ควบคู่กันไป



จึงมีภาษิตว่า

สามีเป็นที่ปรากฎแห่งภรรยา ควันเป็นที่ปรากฎแห่งไฟ
พระราชาเป็นที่ปรากฎแห่งแว่นแคว้น
สามีเป็นที่ปรากฎแห่งภรรยาหมายความว่า ต้องได้สัดได้ส่วน
ต้องมี ศีลสามัญญตา ทิฏฐิสามัญญตา
ต้องมีอะไรๆ ที่จะต้องมีความรู้สึกเข้าอกเข้าใจกัน

ตอนนี้ขอสรุปทีหนึ่งก่อนว่า

ความรักที่แท้จริงนั้นจะต้องไม่ได้หมายถึงความถูกใจ
เพราะความถูกใจของคนทั่วไปนั้นมันเป็นการเสริมอหังการของตัว

และถ้าไม่ถูกใจ มือที่เคยเช็ดน้ำตาให้
กลับเป็นมือที่ทำให้น้ำตาร่วง
เสียงที่เคยปลอบประโลมให้หายเศร้า
กลับยิ่งทำให้โศกหรือเจ็บใจช้ำใจซ้ำเข้าไปอีก

เพราะว่าความรักชนิดนั้นด้วยการลดอหังการลง
ด้วยการรับใช้ไม่ใช่ด้วยการเสนอเรียกร้องให้ผู้อื่นรับใช้



ตัวความรู้สึกรักนั้นไม่ใช่แต่เพียงแต่ตาได้เห็น
ก็ชอบหูได้ยินเสียงเพราะๆ ก็รัก
หรือมีทิฏฐิเหมือนเราในเรื่อง
การมีความรุนแรงทางการเมืองชนิดล้างผลาญเหมือนกัน
เราก็ชอบ แต่เป็นช่วงยาวนานแห่งความประทับใจ

และการแต่งงาน หรือชีวิตคู่
จะไม่ห่างจากโบสถ์ห่างธรรมะออกไปทุกทีๆ

แต่เดิมนั้น หญิงชายจะรักกัน
เขาต้องไปหาพระ เพื่อเป็นสักขีพยาน
ต้องมีการอธิษฐานใจ ต้องมีการหมั้น
มีการลองน้ำใจกันดู ทดสอบกันดูและมีอะไรมากมาย
เพื่อเป็นหลักประกันบางทีอาจจะหมั้นกันตั้งแต่เด็ก
ให้ฝ่ายพ่อแม่ของแต่ละฝ่ายฝึกฝนนักกีฬารักของตัว
ที่จะลงวิ่งในลู่กรีฑาแห่งชีวิต

หาไม่เช่นนั้นแล้ว ชีวิตที่ปราศจากการถูกฝึกฝนมาอย่างถูกต้อง
จะกลับกลายเป็นลงสนามเพื่อประหัตประหารซึ่งกันและกัน
เพราะว่าความรักที่ถูกเข้าใจผิด
ว่าเป็นเพียงเรื่องเพศกลับกลายเป็นเรื่องกามารมณ์ไปโดยถ่ายเดียว

ว่าไปแล้วกามารมณ์นั้นหาใช่อะไรอื่นไม่
มันอาจกลายเป็นการประทุษร้ายซึ่งกันและกันด้วยอวัยวะเพศของตัว
กามนี้เป็นเรื่องประทุษร้ายซึ่งกันและกันโดยสมัครใจ
แล้วก็มีรสแห่งกาม หรือสินบน หรือค่าจ้างของธรรมชาติ
เป็นเครื่องล่อเท่านั้นเอง

กามารมณ์นี้ถ้าไม่มีรสของมันแล้ว
ไม่มีใครทำ มันเจ็บปวดมืดมัว เร่าร้อน
เพราะฉะนั้นเมื่อธรรมชาติต้องการให้มนุษย์ยังเผ่าพันธุ์ไว้
จึงจ้างหรือให้สินบนด้วยอัสสาทะ คือรสอร่อยของมัน

ถ้าไม่มีสินบน มนุษย์จะไม่ทำหน้าที่นั้น
และมนุษย์เริ่มคดโกง หักหลังต่อนายจ้างของตัว
ความต้องการตักตวงรสอร่อยจากเนื้อหนังซึ่งกันและกันอย่างเดียวนั้น
ไม่เป็นการกระทำที่เป็นอริยะ
ทั้งอาจนำไปสู่หายนะได้ในที่สุดแม้ว่าความรักยังเกี่ยวข้องกับเนื้อหนัง
จะต้องเกี่ยวข้องด้วยความรู้ที่ถูกต้อง

คือต้องมี วิปัสสนา ต้องรู้จักธรรมะ
และรู้ว่าเนื้อหนังหรือเรื่องเพศนั้นมันเป็นของชั่วคราว
และแม้เป็นของชั่วคราวนี้แหละ



ถ้าทำผิด มันจะกลับกลายเป็นอุปสรรคของความรัก
และจะทำให้ความรักกลายเป็นอื่นไปได้
และไม่อาจจะจบลงด้วยความกรุณาได้

บรรพบุรุษของเรา ที่ท่านได้ประสบความสำร็จในชีวิต
ก็เนื่องด้วยวัฒนธรรมที่ดีงาม

ก็คือว่า พระสงฆ์องค์เจ้าต่างๆ
ช่วยแวดล้อมให้ชีวิตของคนเหล่านั้นเกี่ยวข้อง
และออกจากเรื่องเพศอย่างถูกต้อง
ไม่เช่นนั้นมันเป็นอันตราย

เขามีระเบียบกฎเกณฑ์ วันพระ วันโกน เขาจะไม่ยุ่งเรื่องเพศกัน
วันพระวันโกน เรื่องเนื้อหนังต้องหยุด
และเปิดโอกาสให้ในวันอื่น
และในวันอื่นๆ ยังมีวันสำคัญๆ ทางศาสนาอีกมาก

เรื่องเพศนั้นไม่กี่ปีมันก็จบ
เพราะว่ามันเป็นเพียงสิ่งปรุงแต่งชั่วระยะเวลาหนึ่งนั้น
เมื่อเป็นเช่นนั้นจำเป็นจะต้องมีความเข้าใจกามารมณ์ให้ดี เมื่อทดใช้ถูกต้อง

ความผูกพันที่เคยเป็นเรื่องเนื้อหนังก็ต้องเปลี่ยนเป็นเมตตาไปในที่สุด

ดังนั้น เมื่อกามเหือดแห้งไปจากดวงตาของผู้ชรา
มันก็เหลือแต่ความเป็นพี่ชายกับน้องสาว
แล้วก็จูงมือกันไปวัดวา

ไม่มีเรื่องไม่มีราว ชนิดที่จะต้องเอาปืนยิงขมับกัน
หรือผูกคอตายประท้วงประชดกันและกัน
เหมือนที่เราอ่านข่าวหนังสือพิมพ์บ่อยๆ
ถึงเรื่องราวของหนุ่มสาวที่เรียนมามากๆ โดยไม่รู้จักชีวิต
หรือคุณค่าที่แท้จริงของชีวิต

คราวนี้ขอชี้ไปถึงสิ่งที่เรียกว่า อหังการของความรัก
ดูเหมือนว่าเราจะลืมกำหนดมัน

เช่น ท่านแน่ใจได้อย่างไรว่า ท่านรักลูก หรือรักเพื่อน
หรือรักภรรยา รักสามีของตัว
ท่านมิใช่กำลังรักตัวเองโดยผ่านหรือขอยืมมือคนนั้นสนับสนุนดอกหรือ

ถ้าพ่อแม่รักลูก แน่ใจหรือไม่ว่าที่รักลูกนั้น
มิได้รักเพื่อเสริมหังการของตัวเอง

สมมุติว่า ลูกชายลูกสาวของคุณแม่คุณพ่อทั้งหลายที่นั่งอยู่นี้
เป็นคนหัวอ่อนคณิตศาสตร์
และคุณพ่อคุณแม่อยากให้ลูกได้ดีในทางนั้น
เพราะยึดว่านั้นจะเป็นฐานกำลังให้ได้มาซึ่งเงินหรือเกียรติของตระกูล

เมื่อลูกสนองความอยากของพ่อแม่ไม่ได้ กลุ้มใจหรือไม่เล่า
เราเคี่ยวเข็ญแก่ให้เรียนเพื่อช่วยให้พ่อแม่ได้มีหน้ามีตาในสังคมหรือมาเล่า



ถ้าเป็นเช่นนั้น สิ่งนั้นมิใช่ความรัก
มันเป็นความรักตัวเอง โดยยืมมือลูก
เมื่อพลาดจากลูก มองหน้าลูกไม่ติดก็ไปหวังที่หลาน

และความรักเช่นนั้นมันเป็นความเห็นแก่ตัวที่ร้ายกาจ
ส่วนความรักที่แท้จริงไม่เป็นเช่นนั้น
ไม่ว่าลูกจะเป็นคนโง่หรือฉลาด
คุณแม่จะต้องมีความเต็มเปี่ยมอยู่เสมอ
ที่จะกรุณาไม่หวังให้มาเสริมอหังการของตัว

มารดาที่มีความรักที่แท้จริง
มิได้หวังอะไรนอกจากความอยู่รอดปลอดภัยของลูก
เพราะอำนาจของความกรุณา
อยากเห็นลูกประสบสุขสันติจึงเกื้อกูล

มันเป็นหน้าที่อันดีงามของบุตรในการอนุเคราะห์ตอบแทนบุณคุณ
หรือสนองตอบต่อความหวังของบิดามารดา
เพราะนั่นมันเป็นหน้าที่ของผู้มีความกตัญญูรู้คุณ
คนที่จะต้องกระทำให้เหมาะให้ควร

ชาวต่างประเทศเคยวิจารณ์ประเทศนี้ด้วยว่าหนักด้วยเรื่องคอรัปชั่น
และว่าในเมืองไทยนี้มีรัฐมนตรีตำแหน่งละ ๒ คนเสมอ
คือ รัฐมนตรีและภรรยาของรัฐมนตรี
แลส่วนหลังนั้นเองเป็นเหตุกระตุ้นให้เกิดคอรัปชั่น

คอรัปชั่นที่ไหนมี ขอให้นึกว่าต้องมีเรื่องอำนาจและกามอยู่ข้างหลังเสมอไป
เป็นแรงผลักดันให้แสวงหาประโยชน์อย่างผิดๆ

เมื่อเป็นเช่นนี้เอง ฝ่ายภรรยาอาจจะหนุนให้สามีคดโกง
เพื่อเสริมอหังการของภรรยา
ที่ใคร่จะใส่แหวนเพชรเพื่อจะได้เฉิดฉายไปในงานปาร์ตี้
อวดอหังการ-มมังการ คือประกวดตัวตน-ของตนในงานเต้นรำ
ให้ได้ทำอะไรชนิดที่เด่นมีหน้ามีตา
ทั้งๆ ที่กลับมาถึงบ้านก็เหนื่อยหอบ อ่อนเพลีย และเพิ่มพูนกิเลสเข้าทุกวัน



นี่เองคือเรื่องราวที่ต้องทำความเข้าใจ
เพราะไม่เช่นนั้นสิ่งที่เรียกว่าความรักมันจะกลายเป็นรักกันเพื่อความวินาศ
ความรักเช่นนี้มันคือการฝากความหายนะไว้ให้แก่กันและกัน
และในที่สุดชีวิตรักจะจบลงด้วยความโศก

เหมือนพุทธภาษิตว่า

เปมโต ชายเต โสโก, เปมโต ชายเต ภยํ,
เปมโต วิปฺปมุตฺตสฺส นตฺถิ โสโก, กุโต ภยํ

ความรักทำให้เกิดความโศก ความรักนั่นแหละทำให้เกิดความกลัว
(คือกลัวจะพลัดพรากจากความรัก)
ผู้ที่หลุดพ้นจากความรัก ความโศกย่อมไม่มี

เมื่อเป็นเช่นนั้น ความกลัวจะมีแต่ที่ไหนเล่า

ศัพท์ที่แปลว่าความรักในนี้
คือคำว่า เปม หรือ เปรม หมายถึงอำนาจของความรักด้วยเสน่หา
ด้วยความยึดถือห่วงแหน คือฉันทะราคา

มันมีเรื่องที่น่าสังเกตตรงที่ว่า พระพุทธองค์ตรัสว่า

ผู้ใดสันดานยังไม่ขาดจากกามราคะ
คือความรักชนิดนั้น ผู้นั้นจะสะดุ้งหวาดเสียวเมื่ออยู่ที่เปลี่ยว
และกลัวต่อการอยู่คนเดียว หวาดเสี่ยวที่จะใช้ชีวิตเดี่ยว

ท่านทั้งหลายล้วนเป็นนักศึกษาทันสมัย ไม่มีความเชื่อเรื่องผี
แต่พอไปที่เปลี่ยวก็เกิดขนพอง แล้วกลัวทั้งๆ ที่ไม่เชื่อเรื่องผี

หญิงชาวบ้านเมื่อสมัยเป็นสาว

เมื่อสมัยยังมีกามราคะ ทั้งเชื่อทั้งกลัวผี
แต่พอแก่เฒ่า ความเชื่อที่ว่าผีมีก็ยังมี แต่ไม่กลัว เดินในที่เปลี่ยวๆ ได้

หวังว่าท่านทั้งหลายคงจะเคยได้เห็นว่า
เมื่อราคะมันจืดลงความกลัวมันหายไปได้
ทั้งๆยังเชื่อว่ามีผี แต่มันก็กล้าเดินได้ในที่เปลี่ยว

นี่คือความหมายที่ว่า

ถ้ารัก แล้วจะต้องกลัว
อย่างน้อยกลัวจะพลัดพรากจากสิ่งที่มันไปเสวยรสเข้าฉะนั้นเอง



ขณะที่ท่านมีลูก และกำลังเชยชมลูก
ให้ลูกเต้นอยู่บนอก ฟ้อนรำอยู่นั้น ความกลัวก็แฝงเร้นอยู่
และอาจทำให้ช็อคจนได้ในสักวันหนึ่ง เมื่อสิ่งนั้นพลัดพรากไป

ความรักที่แท้จริงจะต้องไม่หมายถึงการเข้าไปผูกพันชนิดนั้น
แต่พลังของความรักที่แท้จริง
จะต้องหมายถึงการร่วมกันและกันในอิสรภาพ
หรือยังกันและกันในอิสรภาพ
ปลดปล่อยกันและกันจากการยึดติด และความกลัวต่างๆ

หมายความว่าความรักนั้นยังมีอยู่ยังมีชีวิตคู่ซึ่งให้อิสรภาพซึ่งกันและกัน
ให้ต่างฝ่ายต่างได้มีเวลาแห่งสันติสุข
มีเวลาในทางศาสนกิจของตน
และผูกพันรักกันด้วยสายสัมพันธ์ คือ ธรรมะ

อันเป็นเครื่องปลดเปลื้องความขุ่นเคืองทั้งปวงให้ได้รับอิสรภาพอย่างแท้จริง

เหมือนกวีท่านหนึ่งกล่าวไว้อย่างน่าฟังที่เดียวว่า

ขอให้หญิงชายคู่รักทั้งหลายนั้นเป็นเสมือนสานพิณที่อยู่คนละสายอย่างสงบเงียบ
แต่ร่วมบรรเลงเพลงเดียวกันได้อย่างไพเราะ

ข้อนี้ดูจะเป็นข้อคิดที่น่าสนใจไม่น้อย
เราพบความจริงว่า แม้เพื่อนต่อเพื่อนก็เถอะสนิทกันมาก
สักเดี๋ยวหนึ่งจะแตกกันเหมือนสายพิณที่มาขอดเกี่ยวกันเข้า เสียงจึงไม่ไพเราะ
เพราะมันร่วมกันด้วยอำนาจของผลประโยชน์

เรารักกันเพียงเพื่อจะได้เกลียดคนที่สามด้วยกันก็อาจมีได้
เรามาสนิทสนมกัน ก็เพียงเพื่อจะร่วมกันนินทาเพื่อนคนที่สาม
เพราะฉะนั้นได้เพื่อนคนหนึ่งก็เพิ่มศัตรูคนหนึ่ง
และได้เพื่อนอีกคนหนึ่งก็เพิ่มศัตรูอีกคนหนึ่งโดยไม่ทันรู้ตัว

เรามักจะรักกันชนิดนี้ และเราจะรักกันจนตายไปด้วยกัน
เพราะว่าความรักชนิดนั้นมันเป็นการเสริมอหังการซึ่งกันและกัน

ส่วนความรักที่แท้จริงต้องหมายถึงการปลดปล่อย เสียสละซึ่งกันและกัน
ต้องอุทิศความปรารถนาดีต่อกัน
เหมือนที่พระพุทธองค์เมตตาต่อพระอานนท์
และเป็นกัลยาณมิตรซึ่งกันและกันโดยธรรม
และก่อเกิดคุณูปการต่อโลกอย่างไม่มีที่สิ้นสุด

 

ความรักที่แท้จริงต้องหมายถึง
การตักตวงรสอร่อยจากทางเนื้อหนังจากกันและกันจริงอยู่
หนุ่มสาวต้องผ่านการเย้ายวนชวนผูกพันนั้น
แต่จำเป็นต้องผ่านให้รวดเร็ว
และด้วยความรู้ที่ถูกต้องในคุณและโทษของมันว่ามีค่าแค่ไหน เท่าใด
เพื่อว่าให้มันเหลือแต่ความรักแท้จริงในภายหลัง

คือความกรุณาและเมตตาซึ่งกันและกัน
และการให้อิสรภาพนั้นหมายถึงว่าให้อิสรภาพ
เพื่อให้คู่รักแต่ละคู่สามีภรรยาของตัวได้มี “ชู้” คู่รักทุกคนต้องแสวงหา “ชู้”

เพราะ “ชู้” คนนั้นจะช่วยให้ท่านทั้งหลาย
รักกันอย่างแท้จริง และ “ชู้รัก” เช่นนั้นคือ พระธรรม
ให้หญิงชายทุกคนรีบแสวงหาอิสรภาพร่วมกัน
แล้วจะทะนุถนอมความรักไว้ด้วยกันได้

ทำอย่างไรเราจะทำให้ธรรมะ
ได้คุ้มครองปกปักรักษาชีวิตคู่ของหญิงชายไว้ได้
ก็หมายความว่าเราต้องรู้จักการคลี่คลายความยึดถือ
และงอกงามไปสู่ความบริสุทธิ์เบิกบานด้วยกัน

หญิงชายจะต้องประกอบกามกิจอย่างไร
มันเป็นเรื่องสำคัญที่สุดที่ทุกคนพึงรู้
ความเห็นชัดเจนว่าเรื่องเพศแยกจากวัดไม่ได้

ถ้าขืนแยกเรื่องสำคัญที่สุดที่ทุกคนพึ่งรู้
ความชัดเจนว่าเรื่องเพศแยกจากวัดไม่ได้
ถ้าขืนแยก เรื่องกามารมณ์
จะแผ่ขยายความอนาจารยิ่งขึ้น โสโครกลามกยิ่งขึ้น

ด้วยเหตุนั้น การประกอบกามกิจ
กิจกรรมทางเพศจะต้องกระทำด้วยความรู้ด้วยสติปัญญาเท่านั้น
ไม่ตอบสนองอวิชชาแต่เป็นไปเพื่อสันติธรรม และจริยธรรม

คือ ธรรมปฏิปทาที่จะทำให้ถึงซึ่งสันติสุขของผู้ครองเรือนครองคู่
หาไม่แล้วก็เว้นขาดจากกามแบบ “ชักสะพาน” เจริญสมณธรรมเต็มรูป

ที่กล่าวแล้วนี้ ไม่ใช่เรื่องการสอนเพศศึกษา
ซึ่งนั่นอาจถูกมองว่า เป็นเพียงการชี้โพรงให้กระรอก

แต่เรื่องเพศศึกษาในกรณีที่ว่านี้
หมายความว่าจะกระทำกับมันอย่างไร
จึงจะได้รับกามที่ประณีต
และเพื่อผ่านมันไปได้อย่างรวดเร็วที่สุด

คำว่ากามประณีตนั้นมีความหมายพิเศษ
ถ้ามันเป็นอย่างหยาบโลนมันจะไม่รู้จบแล้ว
มันจะเวียนไปเวียนมา วกไปวกมา

แม้จะมีสามีภรรยาที่สวยที่งามขนาดไหน
มันก็วกไปหาคนอื่นได้
ไม่อาจสันโดษในภรรยาหรือสามีของตน

เพราะฉะนั้น
เราจะต้องเลื่อนมาพิจารณากามประณีตนั่นคืออย่างไร
นี้เป็นเรื่องสำคัญ

การที่ประณีตนั้น จะต้องหมายถึงว่า ทำให้เกิดปีติ
และเป็นเหตุให้สันโดษในภรรยาหรือสามีของตัว
นั่นคือ จำกัดลงไปเพื่อจะมีชีวิตรักเพียงชีวิตเดียวในโลกนี้
เพื่อจะได้แต่งงานกับ “ชู้” ของตัวในโลกแห่งพระธรรมหรือสวรรค์




บรรดา มหากาพย์มหาภารตยุทธ์ ก็ดี รามายณะ ก็ดี จะต้องแต่งเช่นนี้

พระรามกับสีดาแต่งงานกันทีหนึ่งบนพื้นโลก
ครั้งสุดท้ายได้แต่งงานอีกครั้งหนึ่งหน้าพระสยัมภูวญาณ
แต่ไม่ใช่พระรามแต่งกับสีดา
ทั้งพระรามและสีดาแต่งกับสยัมภูญาณ
และนั่นคือการได้เห็นชู้รักของหญิงชายทั้งหลาย
ตามนัยแห่งอุปมาของมหากาพย์
เพราะนั่นคือญาณรู้เห็นเป็นเองในสรรพสิ่ง
นั่นคือการเห็นธรรมอันเกิดเมตตาคุณอันใหญ่หลวง

ความรักเช่นนี้เป็นสิ่งไม่มีอะไรเหนือกว่า
ถ้าไม่มีความเช่นนี้โลกจักอยู่ไม่รอด จักเต็มไปด้วยอันตราย
ชีวิตนี้ปราศจากความรักไม่ได้

ความรักเป็นเรื่องยิ่งใหญ่
ผู้ไม่มีความรักย่อมปราศจากที่พึ่ง
เป็นคนใจทมิฬ กักขฬะโหดร้าย เห็นแก่ตัว มักได้
พร้อมเสมอที่จะให้ร้ายผู้อื่น รักตัวเอง หลงตัวเอง และเบียดเบียนผู้อื่น

แต่ว่าบางคนต้องแต่งงาน ๒ ครั้ง
แต่บางคนแต่งงานครั้งเดียวกับพระธรรม
เพราะฉะนั้นเอง ผู้ที่ไม่รักไม่แต่งกับใครเลย
ก็เป็นคนว่างเปล่าเสียจริงๆ

เพราะหากรักด้วยความเห็นแก่ตัว
แล้วมันหนีไม่พ้นจากการเบียดเบียนผู้อื่น
และจำกัดอิสระของตนเองและผู้อื่นให้แคบเข้า



เพราะฉะนั้นเอง แม้รักทางเพศ
ก็จะต้องรู้จักมันว่า อะไรคือเป้าหมาย อะไรคือสาระของเพศ

บางคนอาจจะตอบแบบโต้แย้งว่า
ไม่เห็นจะต้องมีเป้าหมายอะไร
เราต้องการจะกำจัดอารมณ์เก็บกดในร่างกาย
แต่ขอให้สังเกตว่าสิ่งนั้นมันเป็นเพียงปัญหาเล็กน้อย
แต่มนุษย์ไปสร้างอะไรมากกว่านั้น
บางทีไม่ได้ถูกกระตุ้นทางกายแต่อุปทานในกามมีอยู่

เพราะฉะนั้นชายชราอายุตั้ง ๙๐
ยังชอบกามารมณ์ทั้งที่ร่างกายไม่อำนวยแล้ว
นี่คือกามุปาทานไขว่คว้าหากามมาบำเรอตน

อะไรเล่าคือเป้าหมายของกามคุณ

ขอตอบว่า ปีติอันเกิดแต่รส คือ คุณแห่งกาม
ส่วนโทษแห่งกามคือความมีสาระไม่มากเป็นไปอย่างปกปิด
และก่อแรงเสียดทานได้ง่ายเมื่อไม่ได้ดังปรารถนา
และเป็นความซ้ำซากแล้วๆ เล่าๆ อยู่กับการกระทำที่มีคุณน้อย

แต่ทุกข์อันเป็นผลเนื่องกับกามนั้นมีมาก
ผ่านวิกฤตการณ์นั้นไปตามความประสงค์ของธรรมชาติเพียงชั่วคราว
จนกว่าจะหมุนมาครบวงจร
ของความปรารถนาอีกครั้งหนึ่งนั่นแหละ จึงจะทำกันอีก

เพราะฉะนั้น เมื่อหลังจากคลายอารมณ์ของความเก็บกด
เจ็บปวดกระวนกระวายในเนื้อในตัวแล้ว
มันก็คลี่คลายลงและเกิดปีติสงบรำงับชั่วครั้งชั่วคราว ปีติที่เป็นไปชั่วคราว
และถ้าการประกอบกิจกรรมทางเพศไม่ให้ปีติ
กิจกรรมนั้นเป็นการประทุษร้ายซึ่งกันและกัน และจะเพิ่มความทุกข์ยิ่งขึ้น
คู่รักจะกลายเป็นคู่แค้นขึ้นมาโดยไม่ทันรู้ตัว
เพราะมันไม่ได้บรรลุเป้าหมายดังใจปรารถนา





ปีติเกิดขึ้นได้อย่างไร ?

ปีตินั้นเกิดจากศรัทธาและกลายเป็นความพอใจ
อิ่มใจและปีติจะปราณีตหรือหยาบนั้นขึ้นอยู่กับ ศีล
คือความรู้สึกที่ตัวเองได้ทำถูกต่อสำนึกแห่งมโนธรรม
คือความรู้สึกผิดชอบชั่วดีของตัวคนบางคนจึงเลือกที่จะไม่มีคู่

แต่อาจจะมีชีวิตอยู่ได้อย่างเบาสบายชนิดไม่เป็นบ้า
หรือเสียสติวิกลวิการไปกับความลุ่มหลงกาม
เพราะบอกเลิกหรือไม่ใส่ใจกาม ทั้งนี้เพราะได้เสวยผลของมันเสีย
แทนที่จะต้องผ่านในบทบาทคือเสวยปีติในการงาน

ผู้คงแก่การเรียนบางคน ไม่สนใจในเรื่องเพศ
มัวเข้าห้องทดลองทางวิทยาศาสตร์อยู่เพลิดเพลิน
เพราะมันให้ปีติเมื่อได้ประสบผลสำเร็จแห่งการงานนั้น

เมื่อปีติเกิด กายรำงับ เมื่อกายรำงับนั้น
หมายถึงว่า ความกระตุ้น กระวนกระวายของเนื้อหนังสิ้นสุดลง
เพราะฉะนั้นกามารมณ์จะเป็นสิ่งไม่จำเป็น

หรือยิ่งเป็นนักบุญที่ผ่านเรื่องสมาธิ เรื่องฌานสมาบัติด้วยแล้ว
จะเห็นกามารมณ์เป็นของรุ่มร่าม
จนไม่อยากไปเสียเวลากับมันหรือไม่ใส่ใจเอาเลยทีเดียว
กามรังแต่จะทำความยุ่งยากให้



บรรพบุรุษของไทยมีสิ่งนี้อยู่
จึงวางจารีตประเพณีไว้อย่างลึกซึ้ง
และเรียกมันว่า ประเวณี

ด้วยเหตุนี้ หมายความว่าก่อนที่จะมีกามกิจนั้น
จะต้องทำตามพิธีกรรมหรือประเพณีทางศาสนา
เพื่อสร้างบรรยากาศแห่งความศักดิ์สิทธิ์ขึ้น
ไม่ให้โน้มไปสู่ความมัวเมา
และใช่ว่าสามีจะพึงทำอย่างไรกับภรรยาตัวก็ได้
อย่างนั้น พระพุทธเจ้าท่านไม่เห็นด้วย

พระพุทธเจ้าท่านจำแนกสามีภรรยาไว้หลายแบบ อย่างน้อย ๗ แบบ

คือ ภรรยาชนิดเป็นผู้ฆ่า, ภรรยาแบบโจร,
ภรรยาแบบดุจพี่สาวหรือน้องสาว, ภรรยาดุจแม่,
ภรรยาเพื่อนหรือสหาย, ภรรยาทาส, ภรรยาเจ้านาย

แต่แบบที่พระพุทธองค์ท่านชี้ไว้และน่าสนใจก็คือ

ภรรยาสามีที่เป็นสหายซึ่งกันและกัน
คือ ผู้ร่วมทาง เพื่อให้ถึงซึ่งจุดหมายปลายทางอันชื่อว่า ปรมัตถ์ธรรม
หรือบรมธรรมของตัวทั้งคู่ นั้นก็คือความรักที่แท้จริง
จะทำให้ทั้งคู่ ทั้งสามีภรรยาบรรลุถึงซึ่งความรักอันยั่งยืน
มีเมตตากรุณาต่อกันตราบสิ้นลมหายใจ
อีกทั้งแผ่ขยายความสุขสงบไปสู่สังคมและโลกในที่สุด



คงเคยได้ยินได้ฟังมาว่า

เมตตากรุณา เป็นธรรมค้ำจุนโลก
โลกที่ ปราศจากเมตตาธรรมนั้นย่อมวินาศ

สำหรับชาวพุทธนั้นต้องน้อมนำความรู้สึกนึกคิด
ไปในทางเมตตากันและกันเสมอ

กิจกรรมทางเพศที่ต่างมุ่งหวังตักตวงรสอร่อยจากกันและกัน
มันจะจบลงบนความเศร้าโศก
เพราะสิ่งนั้นมันเป็นงูพิษมันดูเหมือนดอกไม้ที่วางอยู่บนรังงูเห่า

เมื่อคนมุ่งเข้าไปตะครุบรสอร่อยของกาม
ก็ลืมดูเจ้างูซึ่งกำลังแผ่พังพานอยู่แล้ว
มันก็ฉกเอาโดยไม่ทันรู้ตัว นี่คือโทษอันต่ำทรามของกาม
ก็แหละเมื่อกามมันจืดชืดเข้าอีก

ชายหรือหญิงก็จะเริ่มส่ายหน้าสิ่งใหม่เพื่อบำบัดความกระวนกระวาย
ชายที่มีชู้หรือหญิงที่มีการกระทำผิดประเวณีจึงเกิดขึ้น

อย่าโทษว่าชายนั้นโลเล
หรือหญิงนั้นมักมากสำส่อนเลย

ขอได้โปรดเห็นใจความอ่อนแอและความย่อหย่อนต่อคุณธรรม
ความปราศจากความรู้ในการระงับความกระวนกระวาย
ไหนเลยจะทรมานไหว

ผู้ที่รู้จริงต่อความทุกข์นั้นย่อมมีเมตตา
อีกทั้งเข้าใจไม่ปรักปรำเหยียบย่ำซ้ำเติม



ความรักจะต้องหมายถึงความเห็นใจสงสาร
เมตตาและรู้เงื่อนปัญหาของกันและกัน
ต่างว่าสามีภรรยาคนใดคนหนึ่งมีคุณธรรมสูง
เป็นพระอริยบุคคลชั้นต้นไปแล้ว
ท่านก็ยังอาจเกื้อกูลภรรยาหรือสามีทั้งนี้ด้วยอำนาจของความกรุณา

ข้อนี้ไม่ใช่ว่าเอาเอง เรื่องราวในพระไตรปิฎกมีอยู่เกลือนไป

เช่น นางวิสาขา เป็นต้น
ซึ่งสามีเป็นปุถุชนแต่นางเองเป็นพระโสดาบัน
เป็นอริยบุคคลยังต้องทำหน้าที่ของภรรยาด้วยอำนาจของเมตตาต่อสามี
ความเมตตาที่แท้จริงนั้น เกิดจากความเข้าอกเข้าใจนั่นเอง
และความเข้าใจ หมายความว่า ต้องเข้าใจว่าเขาเป็นฝ่ายถูกกระทำ

ต่างว่าเราเห็นหญิง คนหนึ่งแต่งตัวอุจาดยั่วยวน น่าเกลียด

ความรู้สึกจะเกิดขึ้น ๒ ประการสำหรับคนทั่วไป
จิตหนึ่งก็แล่นปราดไปทางเกิดกามราคะ
เมื่อเห็นหญิงหรือชายไปเปลือยหรือแต่งสั้น
ที่มุ่งอวดเนื้อหนังหรือไม่ก็อาจจะเกิดไปทางเกลียด ขยะแขยง
อันผู้นั้นไม่รู้จักตัวเอง ไม่รู้จักละอายสิ่งที่ควรละอาย
สองประเด็นนี้เนื่องมาจากไม่เข้าใจ

ถ้าสมมติว่าเราเกิดไปรู้เบื้องหลังที่มา
แห่งการถูกล่อลวงให้กระทำตามแฟชั่นนิยมนั้น
ผู้นั้นน่าสงสาร ถูกล่อให้แต่งตัวหรือเปลือยร่างยั่วยวน

เมื่อระลึกได้มันจะเกิดความเวทนาสงสาร
และความที่จะเกิดโกรธหรือเกลียดหรือเกิดราคะ ก็ระงับลง
เมื่อเข้าใจก็จะเห็นใจเมื่อเห็นใจก็จะหายเคือง
เมื่อหายเคืองแล้วกรุณาก็จะเกิด

ชีวิตคู่ จำเป็นจะต้องมี ๒ บรรยากาศนั้นก็คือ
ทำให้เกิดความศักดิ์สิทธิ์และเมตตา



ข้อนี้ใช่ว่าจะพึงเป็นเฉพาะคู่รักอย่างโลกย์ๆ เท่านั้น
แม้การประพฤติธรรมชั้นสูงเป็น ปรมัตถ์ ก็ต้องมี ๒ สิ่งนี้เหมือนกัน
เพื่อรักษาบรรยากาศของชีวิตให้ศักดิ์สิทธิ์บริสุทธิ์อยู่เรื่อยไป
ด้วยการพยายามทำความเข้าใจสิ่งทั้งปวง
มองธรรมชาติทั้งภายนอกและภายในอย่างเข้าใจ
มีเมตตากรุณาต่อชีวิตทั้งหมด เผื่อแผ่ถึง ต้นไม้ สรรพสัตว์
ไม่หลงใหลด้วยอำนาจราคะ ที่จะได้จะมีจะเป็น

การเรียกร้องต้องการจากธรรมชาติจางไปราคะเหือดแห้งไป
ความเมตตาปราณีเจือจานปรากฎขึ้นเอง

แม้รดน้ำต้นไม้ก็กระทำด้วยอำนาจของความเมตตาล้วนๆ
หรือให้อาหารแมวด้วยความเมตตา
ไม่ได้ให้ด้วยอำนาจของราคะที่จะให้แมวมาเคล้าเคลีย

หรือให้ของผู้อื่น ก็เพียงเพื่อให้สายตาของผู้รับเหล่านั้น
มองเราอย่างซื่อเหมือนบ่าวมองนาย
และจะได้ทวงบุณคุณคืนในวันหลัง
อย่างนั้นเป็นเมตตาด้วยอำนาจของราคะ
เมตตาหวังประโยชน์ตอบแทน

เมตตายังเป็นฐานมั่นคงของสุนทรียภาพ
นั่นคือการเห็นความงามของชีวิต

เมื่อเห็นความงามของชีวิต จะเริ่มเข้าใจความรัก
ความงามของชีวิตไม่ใช่ความงามของธรรมชาติชั้นผิวเปลือก

เช่นว่า ดอกกุหลาบสวยๆ และน่าดู
เมื่อนำมาปักอยู่ในแจกกันความงาม
ไม่ได้หมายเพียงกลบทถ้อยคำที่กวีเพ้อฝันพรรณนาไว้ด้วยวรรณศิลป์

ความงามไม่ได้หมายถึง
ท่วงท่านกกำลังกางปีกถลาบินหรือหมอกยามเช้า
หรือน้ำค้างที่กำลังหยด

สิ่งนั้นจะมีความงามได้ก็ต่อเมื่อใจบริสุทธิ์
ถ้าใจนี้ไม่บริสุทธิ์ ว้าวุ่นด้วยกิเลส สิ่งนั้น หางามไม่


ความงามอย่างลึกซึ้งนั้นจะเปิดเผยสาระผ่านความจริง
และบางกรณี ในความเสมือนน่าชังของความจริง
ความงามก็ปรากฎแจ้งได้

พระพุทธองค์จึงตรัสว่า

สุภาธาตุเกิดจากอสุภาธาตุ

ท่านนึงจะได้ยินเรื่องการเพ่งซากศพ
ฟังแล้วน่าเกลียดน่าขยะแขยง

แต่ผลของการเพ่งอสุภะนั้น
คือการสัมผัสความจริงของชีวิตที่ลึกกว่า
ต่างว่าท่านเป็นสถาปนิก หรือศิลปิน ชอบงาม
ชอบแต่งตัวดี ชอบความสะอาด ชอบกลิ่นหอม
นั้นก็คือ ท่านรังเกียจสิ่งสกปรก

ถ้าไปที่ไหนที่มีกลิ่นไม่ดีก็อุดจมูก
แล้วชีวิตจะเริ่มแคบเข้า แคบเข้า แคบเข้า
เพราะได้ปิดวงล้อมตัวเองด้วยสุภาธาตุ
คือธาตุงามอันเป็นมุสา

แต่ผู้ที่พบหรือ เพ่งในด้านอสุภะ คือความไม่งาม
จิตเริ่มเป็น อิสระ

เห็นความงามในความจริงของธรรมชาติ
เห็นความงามของชีวิตที่มีทั้งทุกข์และสุข
เห็นความงามของชีวิต ที่มันทั้งเจ็บปวด และทั้งปลาบปลื้ม

และความรู้เรื่องในพระอริยสัจนี้
จะเป็นธรณีประตูของความรักอย่างอิสระและเป็นอริยะ

คราวนี้มาถึงสิ่งที่เรียกว่า รัก รักนั้นเป็นฉันใด
ที่ว่ารักแท้จริงๆนั้น มันคืออย่างไรกันแน่



รักจริงนั้นจะหมายถึง การลดตัวตนลงอย่างไรแน่
เมื่อรักก็อย่าเอาแต่รักเอาแต่หลงรักลูก
รักเพื่อน หรือรักหญิง รักชาย

จำเป็นต้องฝึกสมาธิ หรือเพ่งพินิจ
หรือต้องทำกัมมัฏฐาน เพื่อให้เกิดวิปัสสนา
หรือความเข้าใจอย่างลึกกล่าวได้ว่า

เมื่อรักก็จำต้องใฝ่ปัญญาในอริยสัจ
และยังจิตให้แน่วแน่ไม่โลเล
เพราะคนอ่อนแอนั้นรักใครไม่เป็น
คนที่จิตใจโลเลนั้นใครจะรักลง
และจะรักใครลงอย่างมากก็รักแบบฉาบฉวย

ขึ้นรถเมล์ทีก็รักคนหนึ่ง ลงรถเมล์ก็รักอีกคนหนึ่ง
นี่คือความวุ่นวายซัดส่ายของจิต

และคนชนิดนั้นก็คือคนที่จิตขาดสมาธิแล้วจะรักใครไม่ได้
แม้แต่จะรักลูกของตนเองก็ไม่ได้
เพราะหงุดหงิดจิตขาดสมาธิ
ลูกจะกลายเป็นเสี้ยนหนามในชีวิต
ไม่ต้องเอ่ยถึงรักเพื่อนมนุษย์

 

เมื่อรักต้องตั้งต้นด้วยสติ, สมาธิ,
ที่นี้คงจะเห็นความสำคัญว่า สติ, สมาธิสำคัญไม่ใช่น้อย

คือจะเป็นตัวการสำคัญที่จะทำให้เราพบกับรักที่แท้ยั่งยืนหรือฉาบฉวย
ความรักต้องการความกล้าหาญ

ถ้าขี้ขลาด อย่ารักใครเลยจะดีกว่า
ถ้าจะรักจงรักจริงด้วยใจและปัญญาแล้วรักให้สุดขั้วหัวใจ

คนที่กล้าหาญเท่านั้น เข้มแข็งเท่านั้น
จึงได้รับรสลึกซึ้งของความรัก

เหมือนในคัมภีร์ไบเบิลว่า

น้ำผึ้งที่หวานที่สุดต้องซ่อนอยู่ใน ซากสิงโต
และท่านต้องเป็นแซมซันเท่านั้น จึงจะรักใครได้

หมายความว่า จิตใจต้องเข้มแข็งแกร่งที่สุด
ตราบกระทั่งขันติธาตุทรหดปรากฎในชีวิตรัก

ถ้าเป็นคนโลเล ไม่อาจที่จะรักใคร
และไม่อาจจะผูกพันให้ตัวเองรักใครได้จริง
จะพบแต่ความชอกช้ำเรื่อยไป

ความอ่อนแอและกลัว เป็นมลทินชั่วชีวิต
เพราะฉะนั้น จำเป็นที่ท่านต้องแสวงหาความรักก่อนที่จะมีคู่รัก
ความฉาบฉวย,ความหลง,ความเสแสร้ง
อาจปิดดวงตาของหนุ่มสาวได้
จนกว่าพระธรรมจะมาเปิดดวงตานั้น ให้เข้าใจความรัก

ก็คือว่า ท่านต้องแสวงหาความรัก ก่อนที่จะพบคนรัก

จิตใจยังประทุษร้ายตนและท่านหรือไม่
มันยังหงุดหงิดหรือไม่ มันพอทนอะไรได้หรือไม่
เมื่อถูกเหยียดหยาม หรือถูกกระทบกระทั่งทนไหวไหม

ถ้าทนได้ ธาตุทรหดปรากฎขึ้นรองรับ
จิตใจไม่กลัวความลำบาก
ต่อจากนั้นแสวงหาคู่รักได้

แต่ถ้าไปแสวงหาคู่รักก่อนคงพบกับความรักระคนขมขื่น
จะพบแต่เรื่องน่าชังชั่วชีวิตก็เป็นได้
และคนนั้นจะมากไปด้วยความเกลียดหญิงหรือชาย
เป็นการสร้างปมต่างๆ แก่ชีวิตให้เกลียดมนุษย์ทั้งโลก
อยากจะฆ่าคนเสียทั้งโลก อยากจะอยู่คนเดียว

ถ้าเป็นเช่นนั้นก็น่าสงสาร
เพราะไปไขว่คว้าหาคู่รัก
ก่อนที่จะพบความรักในตนแสวงหาความรักในตนจนถ่องแท้ในอริยสัจ

และค่อยหาคู่รักเมื่อพบความรักแล้วไม่มีปัญหาอะไรอีก
เพราะความรักนั้นมันยิ่งใหญ่กว่าคู่รักนัก
คนผู้พบความรักแล้วนั้น
มีอิสระที่จะไม่หาคู่รักอีกเลยในชีวิตนี้ก็ได้
เพราะเขาได้พบตัวเองในความรัก
และความโหยหาคนรักที่จบสิ้นในตัวเองแล้ว



ความรักคือความเต็มเปี่ยมของความรู้สึกที่ดีงาม แล้วมันล้นไปสู่ผู้อื่น
ความรักไม่เรียกร้องต้องการอะไร
เพราะความเรียกร้องต้องการเป็นความพร่อง
เป็นการแสวงหาผู้อื่นมาช่วยเติมตน

เมื่อเติมตนสนองอหังการที่รองรับนี้มันขยายออก
แล้วมันกลายเป็นความพร่องอีก
แล้วมันเรียกร้องเมื่อเขาเติมให้
มันขยายภาชนะที่รองรับออกแล้วมันพร่องอีก
แล้วใครจะ ทนทานได้เพราะต่างต้องการความเติมให้เต็มเช่นกัน

จริงอยู่ ใหม่ๆอาจจะ “น้ำต้มผักก็ว่าหวาน”
เหมือนว่าไว้ แต่นานเข้ามันจะกลายเป็นรสขม

เพราะฉะนั้นต้องทำให้เราเกิดความรักที่เต็มเปี่ยม
และมันจะล้นไปที่คนอื่น
ไม่ใช่เที่ยวเรียกร้องแสวงหา ซึ่งจะทำให้พร่องเรื่อยไป

การแสวงหาคู่รักจะทำให้ตัวเอง ยิ่งพร่อง
แต่การแสวงหาความรักจะทำให้ต็มเปี่ยมจนล้นไปถึงผู้อื่น
เป็นความเกื้อกูลปรารถนาดีเสมอไป

การที่ล้นไปถึงผู้อื่นนั้น
เหมือนดังที่กล่าวแล้วว่า หมายถึงการเข้าใจ เห็นใจ





เพราะฉะนั้น คำพูดที่ว่า ที่ใดมีรัก ที่นั่นมีทุกข์ จึงไม่จริงเสมอไป
ในทางกลับกัน ที่ใดมีรักที่นั่นมีสันติ
และที่ใดมีทุกข์ ที่นั่นจะมีความรักที่แท้จริง
คือความเมตตาสงสาร
เพราะมันเกิดมีหัวอกอันเดียวกัน เป็นทุกข์ร่วมกัน

ที่ว่า ที่ใดมีรัก ที่นั่นมีทุกข์นั้น
ต้องหมายถึงรักด้วยอำนาจของราคะ
หรือรักหรือเมตตาด้วยอวิชชาจึงมีทุกข์

แต่ที่ใดมีทุกข์ที่นั่นจะมีความรักคือเมตตาสงสารเกิดขึ้น
และที่ใดมีความรัก ที่นั่นจะมีเมตตา และสันติจะเกิดขึ้น

คราวนี้มาถึงสิ่งที่เรียกว่า สวัสดิกะแห่งความรัก
หรือทางให้ถึงความมั่นคงปลอดภัยแห่งความรัก

คำว่า สวัสดิกะ หมายถึงพลังแห่งความรอด
พลังแห่งความสวัสดี ไม่ใช่อำนาจเผด็จการ

แม้กระนั้นก็อาจจะนึกได้ว่า
ผู้ที่รักจริง ต้องเผด็จการกับกิเลสในตัวเอง

สวัสดิกะนั้น ฮิตเลอร์ยืมไป
จากเครื่องหมายธรรมจักรรุ่นแรกๆ ของพุทธ
และมักเขียนไว้ที่หน้าอก
ที่อุรังคประเทศของพระพุทธองค์ในพระพุทธรูปมหายาน
หมายถึงลักษณะของมหาบุรุษที่เป็นยอดคน

สวัสดิกะแห่งความรักนั้น จะได้แก่คุณค่าเหล่านี้
คือ สุทธิ ปัญญา เมตตา ขันติ



ผู้ที่รักจริงย่อมมีความบริสุทธิ์ใจให้แก่กัน ไม่ใช่ปิดบังอำพราง
หญิงชายเมื่อรักกัน มักเสนอแต่สิ่งดีๆ
เพื่อล่อหลอกให้รักแล้วนานเข้าสิ่งเลวค่อยๆ โผล่ออกมา
แล้วดีค่อยๆ หดไป แล้วมันกลายเป็นความดำ
เพราะว่าได้หลอกลวงพรางตาไว้ก่อนแล้ว

อาการเช่นนั้นไม่ใช่ความรัก
แต่ความรักจริงต้องบริสุทธิ์ใจเข้าหากัน
เปิดเผยแก่กันไม่ว่าความรักระหว่างหญิงชาย หรือเพื่อนต่อเพื่อน

เมื่อเป็นเช่นนั้น ความรักอาจจะเกิดขึ้นได้
จากความสัตย์ซื่อและเข้าใจ

สวัสดิกะแห่งความรักตั้งต้นด้วยสุทธิ ความบริสุทธิ์
สุทธิเล็งไปถึงความจริงใจเข้ากันอย่างเปิดเผย

แม้ความสัมพันธ์ระหว่างฆราวาสกับบรรพชิตส่วนใหญ่ฆราวาสทั่วไป
ไปหาบรรพชิตในฐานะคนทุกข์ และไปเพื่อปรับทุกข์

สถานะทางสังคม เราอาจจะดูเข้มแข็ง
แต่ที่จริงเราอาจจะมีความกลัวอยู่ลึกๆ
ถ้าไปในลักษณะที่จริงใจ เช่นนั้น
ผู้นั้นเป็นผู้มีความบริสุทธิ์ใจซื่อเข้าไป
และคนเช่นนั้นผู้รู้เรียกว่า เป็นคนซื่อตรงเปิดเผย
ซึ่งจะต้องได้รับรสแห่งพระธรรมโดยแน่แท้

แต่เมื่อไปแล้วตรงกันข้าม ไปเพื่อหาพรรคพวก
คือให้พระสนับสนุนอหังการ
เมื่ออยู่ที่บ้านทะเลาะกับสามีหรือภรรยา
ไปคุยกับพระดีกว่า พระยอให้ฟัง ตลกให้ฟังก็สบายกลับมา
นี้เป็นความบริสุทธิ์ที่ไม่สะอาด

ฉะนั้นพระพุทธเจ้าจึงตรัสพระพุทธสุภาษิตที่น่าสนใจว่า

ธมฺมํ สุจริตํ จเร ท่านทั้งหลายจงประพฤติธรรมให้บริสุทธิ์
ประพฤติแล้วยังบอกให้บริสุทธิ์อีกด้วย ให้สุจริตด้วย
เพราะว่า ประพฤติธรรมไม่บริสุทธิ์ ไม่สุจริต ก็มี

 

สวัสดิกะอันที่สองคือ ปัญญา
การมีความบริสุทธิ์ใจ และเปิดเผยตัวเองได้นั้นยังไม่พอ
ผู้นั้นต้องมีปัญญา มีพัฒนาการทางปัญญา
มีความใฝ่รู้และเจริญสติเพื่อความสมบูรณ์แห่งปัญญา
มีศรัทธาในบุคคลที่ควรศรัทธา

พูดถึงปัญญา ยังมีอีกสิ่งหนึ่ง
ซึ่งควรกล่าวในที่นี้คือความที่คนคบหาสนิทสนมกันด้วยธาตุตรงกัน
เรียกว่าคนคบกันด้วยธาตุ
พระพุทธองค์ท่านตรัสเช่นนั้น

ผู้ที่ทรงสุตะจะตามหลังพระอานนท์
ผู้รักษาปัญญา จะตามหลังพระสารีบุตร
ผู้รักสมาธิจะตามหลังพระอนุรุทธ
ผู้ทรงวินัยจะตามหลังพระอุบาลี
ส่วนภิกาลามกจะตามหลังพระเทวทัต

ก็หมายความว่า สัตว์ทั้งหลายคบกันด้วยธาตุ

เพราะฉะนั้นคนไทยโบราณ
เมื่อจะแต่งงานลูกสาวหรือลูกชายของเขา
จะต้องสมพงศ์ธาตุก่อน

แต่ว่าเรื่องโหราศาสตร์นั้นอีกเรื่องหนึ่ง
ส่วนเรื่องสมพงศ์ธาตุนี้เป็นเรื่องปัญญาต่อธาตุ

เช่นเขามีว่า คนนี้เป็นธาตุไม้จอมเขา
ผู้หญิงคนนั้นเป็นหินธาตุ
ธาตุต่ำหยาบคายดุจนางยักขินี
ชายคนนี้เป็นปณีตธาตุ ปณีตดุจเทวดา
ฉะนั้นอยู่ด้วยกันไม่ได้ เดี๋ยวทะเลาะกัน เรียกว่าสมพงศ์ธาตุ

คือรู้ว่าทำอย่างไรมันจะเข้ากันได้ พอไปกันได้
ก่อนที่จะแต่งงานลูก เขาต้องส่งคนไปแอบฟังผู้หญิงตำน้ำพริก
ถ้าตำด้วยจิตที่ไม่ค่อยว่างเท่าไรแล้ว
มันก็ขึ้นกับอารมณ์ พริกกระเด็นเข้าตาบ้าง มันยิ่งโมโหใหญ่
แล้วเสียงตำมันจะไม่เป็นส่ำ

หรือเขาจะต้องส่งคนไปดูผู้หญิงตากผ้านุ่ง
เมื่อชายผ้า ๒ ชายทับสนิทเสมอกัน
ก็ตัดสินใจได้ว่าหญิงคนนั้นประณีต
ซึ่งโดยทั่วแล้ว พออาบน้ำเสร็จ มักเหวี่ยงขึ้นราวไปเลย
ถ้าอย่างนั้นหญิงนั้นหยาบ

เมื่อสมพงศ์ธาตุจะต้องคำนึงถึงจริตนิสัยนี้
นี่เป็นความฉลาดต่อกระบวนการธาตุต่างของบรรพบุรุษเรา
เขาเคยทำให้ชีวิตคู่ประสบความสำเร็จมามากต่อมากแล้ว



ในขณะที่ปัจจุบันไม่อาจช่วยได้เท่าไรนัก
ด้วยเหตุนั้น การแสวงหาคู่รัก
วิธีที่ดีกว่าคือ อย่าแสวงหา
เพราะผู้ที่มีธาตุเหมือนตรงกัน จะอยู่กันยืน

ทีนี้สวัสดิกะอันที่สาม ขันติ
คู่รักทั้งหลายจำต้องอดทน
กว่าธาตุทรหดจะปรากฎ ต้องอดกลั้นอดทน ถึงขนาดน้ำตาไหล
ขันติและโสรัจจะเป็นธรรมที่เสงี่ยมงามมีความอดทนเต็มวาสนา

แต่ความอดทนหรือขันติในที่นี้ต้องหมายถึงอดทนอย่างสงบเสงี่ยม
พร้อมที่จะให้อภัย ก็คือ ต้องมี เมตตา
คืออันที่สี่ของสวัสดิกะแห่งความรัก

สุทธิ ปัญญา เมตตา ขันติ คือ ธงชัย
หรือผ้าประเจียดประจำคู่รักทั้งหลาย
อย่ามัวไปหาตะกรุด อย่ามัวไปหาอาจารย์ลงเสน่ห์ยาแฝด
อย่ามัวไปหาเมตตามหานิยมที่ไหน
อะไรต่อมิอะไรที่เป็นเรื่องเหลวไหลนั้น
สู้ชักธงสวัสดิกะแห่งความรักขึ้นในครอบครัว
ในชีวิตคู่ ในมิตรไมตรีระหว่างเพื่อน ระหว่างลูก ระหว่างสามี
ในครอบครัวหรือในสังคมขึ้น

นึกถึงสวัสดิกะที่ประกอบไปด้วย สุทธิ ปัญญา เมตตา ขันติ
เมื่อเราต้องการความบริสุทธิ์ใจ ต้องมีปัญญา

ปัญญาเท่านั้นจะทำให้บริสุทธิ์ ปัญญาเท่านั้น
ทำให้อดทนได้อย่างสงบเสงี่ยม และผู้สงบเสงี่ยม อภัยแล้วเท่านั้น
จึงเมตตาได้จริง อยู่ดีๆ
จะให้เมตตาถึงที่สุดเลยคงไม่ได้

เมตตาที่แท้จริงต้องอุปมาเหมือนอาการบานออกของดอกไม้
ซึ่งเราจะบังคับมันไม่ได้
แม้จะบังคับได้ก็ไม่เรียกว่าบานจริง
เราอาจทำให้ดอกบัวหรือดอกมะลิบานได้
ซึ่งอุปมาด้วยการพยายามที่จะเมตตา

ทำได้ แต่เมตตาแท้จริงต้องเป็นอำนาจแบ่งบานของมันเอง
มันเป็นไปเอง เพราะเกิดวิปัสสนาญาณ
เมื่อเป็นเช่นนั้นจึงเรียกมันว่าความรัก
เพราะมันไม่ได้ถูกบังคับบีบคั้นให้รักโดยจำใจ



เราพบว่า ฉันรักเธอตราบที่เธอยังซื่อสัตย์ต่อฉัน
วันไหนฉันจับได้ว่าเธอไม่รักฉัน ฉันจะทำลายเธอ

นี่ไม่ใช่ความรัก มันเป็นอาการของคนที่คลั่งอะไรอย่างใดอย่างหนึ่ง
คลั่งตัวตน เป็นการเสริมอัสสมิมานะของตัว
แกล้งยืมมือหญิงที่น่าสงสารหรือชายผู้น่าสงสารนั้นเสริมตัวเอง
แล้วก็ให้เกียรติว่านี่สามีของดิฉัน
นี่ศรีภรรยาของผม มันไม่ใช่ความรัก

คราวนี้ขอให้เราเลื่อนมาถึงสิ่งที่สำคัญขึ้นไปกว่าน้นอีกสักเล็กน้อย

ได้ตั้งต้นไว้แล้วว่า ความรักต้องผ่านทางความงาม
และความงามนั้น ต้องผ่านความเข้าใจธรรมชาติแวดล้อมและธรรมชาตินั้น
ก็ไม่ได้หมายเพียงปรากฎการที่ตาเห็น เช่น แสงแดดอ่อน น้ำค้าง

มันต้องหมายถึง เห็นสัจธรรมในธรรมชาติ
ก็คือ สัจจะแห่งความแปรเปลียนไม่เที่ยง
นั่นคือกฎแห่ง อิทัปปัจจยตา
เป็นสิ่งที่เราไม่อาจเปลี่ยนแปลง

หรือไปแทรกแซงมันได้ คือมันต้องเป็นเช่นนั้น ไม่อาจเป็นอื่น
เมื่อเห็นอยู่เช่นนั้น มันจึงจะเกิดอาการวาง
เมื่อปล่อยวางจะเริ่มเห็น
ความงามของทั้งโลกธรรมชาติแลอริยสัจของชีวิต

ในวันแห่งการปล่อยวางนั้น ชายทุกคน หญิงทุกคนเสมอกัน
ในทุกๆ สิ่งความงามตามธรรมชาติ
หากว่ามันงามมาจากข้างในที่ดูสิ่งนั้น ไม่ได้งามที่ตัวของมันเอง

ขอให้สังเกต วันไหนที่กลุ้มใจ
อาหารที่อร่อยกลับไม่อร่อย
ภาพที่น่าชื่นชม กลับไม่น่าชื่นชม
เพราะข้างในมันอัดอั้นอยู่

วันไหนปลอดโปร่ง กินข้าวอร่อยดี
อยู่ที่ไหนก็สบ่น ไม่เดือดร้อนวุ่นวายอะไร
เพราะว่า แสงสว่างแห่งความเข้าใจเกิดที่จิตใจ
แล้วแลความงามและความงามนี้นำทางปัญญา
และปัญญานี้รู้เห็นกฎของธรรมชาติ

เมื่อเป็นเช่นนั้นแหละผู้ที่เห็นความงามเช่นนี้
จะพึงมีคำตอบต่อคำถามของ เชคสเปียร์
ที่ว่าความรักมันเกิดได้ที่ไหน เมื่อไร
มันเกิดที่มันสมอง หรืดเกิดที่จิตกันแน่ ซึ่งก็คงมีว่า





เมื่อนั้น
รจนานารีมีศักดิ์
เทพไทอุปถัมภ์นำชัก
นงลักษณ์พิศเงาะเจาะจง
นางเห็นรูปสุวรรณอยู่ชั้นใน
เอารูปเงาะสวมไว้ให้คนหลง
ใครใครไม่อาจเห็นรูปทรง
พระเป็นทองทั้งองค์อร่ามตา

นี้ไม่ใช่เพียงแค่ยกขึ้นมาเพื่อให้ฟังเพลินๆ เพราะหูเท่านั้น
แต่เรื่อง สุวรรณสังข์ชาดก
พระภิกษุชาวเหนือแต่งไว้เป็นปริศนาธรรม ที่มุ่งอธิบายอริยสัจ,

การงามของอินทรียประสาท
และการเปิดเผยความจริงด้านในของชีวิต
หกธิดาที่สมัครสโมสร โยนมาลัยไปคล้องหกเขยนั้น

คือ อายตนะภายในกับภายนอกทีมันสมัครสโมสรกันและกัน
คือตากับรูป หูกับเสียง จมูกกับกลิ่น ลิ้นกับรส
ผิวสัมผัสกับสิ่งที่มาสัมผัส และจิตที่เข้ามากระทบกับธรรมารมณ์

อายตะเหล่านี้ไม่อาจเห็นสิ่งซ่อนเร้นได้
เห็นได้เพียงปรากฎหาริย์

ส่วนนางคันธาหรือรจนานั้น แทนอายตนะที่ ๗
เมื่อรจนาเห็นเจ้าเงาะ คือปรากฎการณ์ที่น่าเกลียด
แต่ภายในคือสังทอง

ในท่ามกลางความทุกข์ มีความดับทุกข์อันรุ่งเรือง
ท่ามกลางไฟร้อนซ่อนความเย็นสนิทไว้
นางคันธาคือธรรมจักษุ คือตาที่เจ็ด
หรือเรียกว่าตทายตนะ ผู้ที่เห็นธรรม
ก็เห็นความงามที่ซ่อนอยู่ในความไม่งาม

เมื่อนั้น
รจนานารีมีศักดิ์
เทพไทอุปถัมภ์นำชัก
นงลักษณ์พิศเงาะเจาะจง
นางเห็นรูปสุวรรณอยู่ชั้นใน
เอารูปเงาะสวมไว้ให้คนหลง
ใครใครไม่อาจเห็นรูปทรง
พระเป็นทองทั้งองค์อร่ามตา




ความทุกข์ที่เราเห็นนั้น เหมือนเจ้าเงาะ
แล้วเราเกลียด เราไม่ชอบ

แต่ด้วยพลังแห่งการภาวนา
จะพบว่าดับทุกข์นั้น ซ่อนอยู่ในความทุกข์
ดังเมื่อความร้อนสงบลง ความเย็นก็อยู่ตรงนั้น
และอยู่ก่อนความร้อน

ผู้ใดมีทุกข์มาก จะพบกับความเย็นมาก
ผู้ใดเศร้าโศก เขากำลังจะเข้มแข็งในวันหนึ่ง

เหมือนดั่งที่ กวีเกอร์เต กล่าวว่า

ผู้ใดไม่เคยตื่นอยู่เดียวดาย คร่ำครวญเพราะความหงอยเหงาแล้ว
ผู้นั้นจะไม่มีวันจะรู้พลังของพระผู้เป็นเจ้าได้เลย

จงอำนวยพรให้ผู้ที่กำลังโศก
หนุ่มสาวที่เศร้าโศกทั้งหลาย ก็คือจะได้เห็นความรัก
และความเย็นจิตเย็นใจในท่ามกลางความทุกข์โศก
คือสิ่งที่ซ้อนอยู่ในความทุกข์นี้
คือความดับทุกข์ คือธาตุเย็น
ซึ่งเป็นสิ่งที่อภิบาลชีวิตทุกๆ ชีวิต อยู่ทุกค่ำคืน
จะพอเพียงหรือ ไม่ก็ไม่ทราบ
จะลงกันได้หรือไม่ต่อคำถามของท่านกวีรัชกาลที่ ๖ ทางแปลไว้ว่า

ตอบเอ๋ยตอบถ้อย
เกิดเมื่อเห็นน้องน้อยอย่าสงสัย
ตาประสบตารักสมัครไซร้
เสมือนหนึ่งให้อาหารสำราญครัน
แต่ถ้าแม้สายใจไม่สมัคร
เหมือนฆ่ารักเสียแรกเกิดย่อมอาสัญ
ได้แต่ชวนเพื่อนยามาพร้อมกัน
ร้องรำพันสงสารรักหนักหนาเอยฯ

นั่นก็คือว่า ความรักแท้เกิด
เมื่อเห็นธรรมะตาต่อตาประสบกับพระธรรม
และสิ่งที่ถนอมกล่อมเกลี้ยงเลี้ยงรักนี้ไว้
ก็คือ ความรักธรรมะ
ธรรมนันทิ คือ ความเพลิดเพลินในธรรมะนั้นเอง

ในการประพฤติปฏิบัติธรรมนั้น
นำไปสู่การเห็น อสังขตธรรมและสังขตธรรม

ในความไม่เป็น ๒ อสังขตะนั้น
ท่านหมายถึง ความสงบเย็น หรือความดับทุกข์ คือนิพพาน
ส่วนสังขตะคือการปรุงแต่ง



[ภาพจิตรกรรม วัดภูมินทร์ จ.น่าน แสดงวิถีชาวเมืองน่าน ผ่านเรื่องราว "คันทนกุมารชาดก"]


วรรณคดีไทย เหล่านี้ซ่อนปัญญาไว้เกือบทุกเรื่องเช่นใน ปัญญาสชาดก

และวรรณกรรมชนิดนี้เท่านั้นที่เป็นมหาวิทยาลัยของชาวบ้าน
เป็นวิถีทางของชาวบ้านในอดีต
จนถึงขนาดเขียนไว้ตามผนังโบสถ์
เกือบทุกวัดทางภาคเหนือ

เช่น วัดภูมินทร์ จังหวัดน่าน และทุกๆแห่งทางเหนือ

ถ้าเป็นนิทานประเภทไร้สาระแล้ว
เขาคงไม่เขียนขึ้นบนผนังโบสถ์ อันเป็นสถานศักดิ์สิทธิ์

ต่อมาภายหลังได้ลดรูปมาเป็นนิทาน
และเข้าใจกันว่า หญิงสูงศักดิ์ เช่น นางรจนา
หญิงสูงศักดิ์ไปหลงรักชายรูปชั่วตัวดำไม่ฟังคำของพ่อแม่ อย่างนี้ไร้สาระ
ที่จะเขียนไว้บนผนัง ซึ่งชาวบ้านจะต้องไปเรียนกันทุกวันๆ
หากท้องเรื่องเช่นนี้จะมาเล่ากันทำไมให้เสียเวลา

ในที่สุดก็มาถึงบทสรุป ว่า

คู่รักทั้งหลาย หรือผู้ที่ยังไม่มีคู่รักก็ตามใจ
จงแสวงหาธรรมเพื่อทำให้ความรักในโลกนี้เกิดสันติ
และเพื่อที่จะได้วิวาห์ครั้งสุดท้าย
พระธรรมนี้จะถูกรังเกียจ
ถ้าไม่รู้จักเหมือนเรารู้จักเกลียดชู้ทางโลก
ที่มาแย่งความรักของเราไป

เพราะว่าพระธรรมนั้น จะมาแย่งชิงความรักของเรา
ในภรรยาและสามีของเรา

ดังที่พระคริสต์ตรัสว่า

เรามาเพื่อให้พ่อแยกจากลูกของตัวแตกคอกัน

เพราะถ้าไม่สนใจธรรมะ ลูกจะไม่เห็นด้วย
ถ้าลูกเข้าใจธรรมะ แม่จะไม่เห็นด้วย
เพราะทั้งแม่ทั้งลูกประสงค์จะกอดคอกันจมอยู่ในทะเลวนแห่งวัฏสงสารนี้

ขอให้ท่านทั้งหลายจงแสวงหาพระธรรมผู้อภิบาล
ซึ่งเป็นสิ่งสูงสุดของคู่รักทุกคู่
และท่านทั้งหลายจะไม่เห็นเพียงตัวเองแคบๆ
จะได้เห็นความรักความอภิบาลของพระธรรม ทุกค่ำคืนทุกขณะ

จงเปิดหน้าต่างของใจนี้ไว้
เมื่อมันโปร่งขึ้น ธรรมะปรากฎ
คือจิตนั้นว่างจากอหังการ มมังการ
เปิดประตูหน้าต่างนี้ไว้ผู้กระหายรักเช่นนั้น ก็จะเปิดใจโล่ง
และในที่สุดธรรมะก็เข้ามาครองเป็นเจ้าเรือนใจของคู่รักทั้งหลายในโลกนี้

ขออำนวยพรให้ท่านทั้งหลายประสบความรัก
จงเจริญด้วยสติปัญญาทุกๆ ช่วงชีวิต
ประสบสันติสุขทุกทิพาราตรีนับตั้งแต่บัดนี้
จนตราบเท่าเข้าสู้พระนิพพานเถิด.





(ที่มา : ชีวิตกับความรัก โดย เขมานันทะ (อาจารย์โกวิท เอนกชัย)
สำนักพิมพ์สุขภาพใจ, พิมพ์ครั้งที่ ๗, พ.ศ. ๒๕๔๔, หน้า ๑-๗๗)



[ท่านเขมานันทะ (อาจารย์โกวิท เอนกชัย)]
ที่มาขอบคุณครับ
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=7&t=20512&st=0&sk=t&sd=a&start=15

 

ขอบคุณน่ะ

 

ยาววววจังง่ะ

เด๋วมาอ่านต่อนะก๊าบบบ

 

ขอบคุณที่นำมาให้อ่านค่ะ

 

อนุโมทนาค่ะ ดีมากๆแล้วก้อยาวมากๆเลย เด๋วจะส่งให้เพื่อนอ่านเยอะๆเลยค่ะ ไม่อยากหลงทางรัก ละก็ไม่อยากให้คนอื่นหลงด้วย ขอบคุณมากๆนะคะ

 

ขอบคุณนะค่ะ เนื้อหาดีมากค่ะ ทำให้เข้าใจอะไรมากขึ้น

 

ขอบคุณครับ

 

thank you ka

 

[MUSIC]http://palungjit.org/attachments/a.534049/[/MUSIC]

 

อนุโมทนาค่ะ สาธุ ขอบคุณมากค่ะ ^___^

 

...ถ้ามองรักด้วยหัวใจ...
ต้องมองด้วยใจที่เป็นกลาง
อย่ามองด้วยอารมณ์...
เพราะเมื่อวันนึง อารมณ์แห่งรักพัดผ่านไป
เราจะเริ่มมองหาเหตุผลในความรัก..
เราจะเริ่มมองหาเหตุผลในการอยู่ร่วมกัน..
ถึงวันนั้นความสัมพันธ์จะกลายเป็นสิ่งผูกมัด..
และความพยายามที่จะรักษาความสัมพันธ์นั้น
จะกลายเป็นภาระที่หนักอึ้ง...
...ใจที่เป็นกลางจะมองความรักอย่างเข้าใจ
ความเข้าใจจะช่วยประคับประคองความสัมพันธ์
ความสัมพันธ์ที่ดีย่อมเกื้อกูล และจุนเจือความรู้สึกที่ดีให้คงอยู่
ถึงแม้อารมณ์แห่งรักจะพัดผ่านไป...
แต่สิ่งที่เหลือไว้คือความสัมพันธ์ที่แท้จริง...

 

ขอบคุณข้อความดีๆ ที่ให้สติ ทำให้คิดได้ ขอบคุณมากๆค่ะ

 

อนุโมทนาบุญด้วยค่ะ สาธุ <!-- / message -->