"ทศบารมี ทศพิธราชธรรม" (สมเด็จพระสังฆราชเจ้าฯ)

.
"ทศบารมี ทศพิธราชธรรม"

" .. คำว่าปารมี "จึงมีความหมายที่แปลอีกอย่างหนึ่งว่า เลิศ อย่างยิ่ง ก็คือเลิศหรือประเสริฐ อีกอย่างหนึ่งบารมีแปลว่าถึงฝั่ง"

อันหมายความว่านำให้ถึงฝั่ง "คือจากฝั่งนี้ไปสู่ฝั่งโน้น อันหมายความว่านำจากฝั่งนี้คือโลก ไปสู่ฝั่งโน้นคือ โลกุตตระ เหนือโลก พ้นโลก" อันหมายถึงนิพพานและคำว่าบารมีนี้

ท่านแสดงว่า "พระโพธิสัตว์ได้บำเพ็ญบารมีมาโดยลำดับตลอดเวลาช้านาน" และบารมีที่พระโพธิสัตว์ทรงบำเพ็ญนั้น เมื่อบำเพ็ญมาก ๆ เข้า ก็เป็นบารมีที่สูงขึ้น ๆ หรือบริบูรณ์ขึ้น

เพราะฉะนั้น จึงจัดเป็น ๓ ชั้น "เรียกว่า บารมี อุปบารมี ปรมัตถบารมี" ที่เรียกว่า บารมีในเมื่อแบ่งเป็น ๓ ชั้นดั่งนี้ "ก็หมายถึงเป็นบารมีสามัญ อุปบารมีก็หมายถึงบารมีที่มากยิ่งขึ้น จนถึงใกล้ที่จะตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า"

ปรมัตถบารมี "บารมีที่เป็นปรมัตถ์ คือให้เป็นประโยชน์อย่างยิ่ง ก็หมายถึงบารมีที่สมบูรณ์ นำให้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า" .. "

"ทศบารมี ทศพิธราชธรรม"
(สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร)